28 nowammburu 2017: cide nguddinii weendu

0
1511
Hesniiɓe e baayeeji nannganooɗi ñalnde 28 noowammbar to Kayhayɗi

En podiino artude e kewu mawningol 28 noowammbar 2017, haa teeŋti noon e nanngal rewɓe maayraaɓe kam e sukaaɓe ɓe baabiraaɓe mum en mbaranoo, sabu mum en weeynude e sarde ɗereeji ina ɗaɓɓa nde warnooɓe worɓe mum en e baabiraaɓe mum en jamma 27 jofi 28 noowammbar 1991 to Inaal ñaawetee…

28 Noowammbar ko ñalngu ngaadoraangu juulde leydi Muritani ngam mawninde jeytaare mum e juuɗe koloñaal en e hitaande 1960. Kono gila 1990 won ɓe njiiyrani ɗum noon sabu nguun ñalngu wontii ñalngu sunaare sabu ɓiɓɓe maɓɓe, baabiraaɓe maɓɓe, jom galleeji maɓɓe, miñiraaɓe maɓɓe e wanndiraaɓe maɓɓe worɓe jeyanooɓe e arme Muritani ndummbaama mbaɗaa yargo to Inal, mbaraa e dow amdu e fenaande ngam “mawninde” nguun ñalngu wonannde leñamleñameeɓe safalɓe “saayniiɓe Dowla muritani”. Tuggi ndeen ko jiyanɗe ɗiɗi ngoni e nder leydi hee wonande nguuɗoon ñalngu : ɓee ko weltotooɓe, ɓee ko sunotooɓe.

E hitaande 2017, laamu leydi ndii felliti mawninde ñalngu nguu ko Kayhayɗi, daande mayo. Eɗen njooɗtorii noon saabii ɗum ko laamu Abdul Ajiiju (AA) faanditii heen ko yiɗde ƴeewtaade mbele feere nde o ƴettunoo e 2009 ngam ñawndude ndeeɗoo bonannde (njuulu kayhayɗi e njeenaari jom ƴiiƴameeje) jaɓaama walla kam bonannde ndee yejjitaama. O hollira ɓesnguuji daande maayo wonde o “añaani ɗum en” kanko fof e daranaade waɗde Muritani leydi aarabeeri tan, o feññina ɗum e araraay makko keso oo e beytol ngenndi kesol ngol (hymne) maantoriingol aarabaagal, ɗum fof noon tawa ko e nder nehaande Fuuta, Kayhayɗi. Keblanagol ndeeɗoo juulde e nder Kayhayɗi so tawii hesɗitinii laawol ɗo e rewata ɗoo, yayniima won e leeɗe, kono kadi wejo njogitaaje konu, soldateeɓe (BASEP, renooɓe Abdul Ajiiju), hollirii kayhayɗinaaɓe doole Abdul Ajiiju, e haa jooni kattanɗe makko e waɗde bonannde. Sukaaɓe jibinaaɓe caggal 1990 e entaaɓe, hakkilaaji mum en owii ɗeen balɗe sabu abiyoŋaaji beeyooji e dow koye mum en e nder wuro hee, yummiraaɓe ɓee ne kay lorii sabu kaacaali ɓeen entaaɓe yiyɓe ko meeɗaa yiyde.

Kono so won wallitɓe mo e ndeen feere (won ɓaleeɓe ina limtee e mum en) Dental fedde maayraaɓe e alyatiimu en wonaa noon yiiri ɗum : ɓeen miijo mum en ko hay gooto waawnata ɗum en yejjitde e yaafaade walla jaɓde njeenaari tawa ñaawoore warkoyeeeɓe adaaki ɗum. Ɓe kaaɗaani ɗoon, ɓe pelliti hitaande hikka nde ko abbaade Abdul Ajiiju nder leydi, ɓe kollira ɗum kañum e warkoyeeɓe yahdunooɓe e mum, kam e kayhayɗinaaɓe e aduna oo kala wonde so leeral waɗaani e bonannde waɗnoonde ndee, ñaawoore loma yolnde, alaa goɗɗum ko waawi wonde. Ɓe mooɓi 18 debbo maayraaɗo e alyatimeeɓe 6, kebli jaaynirɗe : leppi wejo e kaayitaaji binndaaɗi e ɗemɗe nokku oo ɗaɓɓooji ñaawoore warkoyeeɓe, ɗaɓɓooji ngootaagu ngenndi e beldital, ɓe korni nokku keniiɗo e nder jaɓɓungal hee, tolniiɗo joɗnde mawɗo leydi ndii. Nde otooji maajooji ɗii tolnii ɓe tan, ɓe ƴaarii kaayitaaji ɗii e nder majji, ɓe mbeeyni leppi maɓɓe, ɓe njahdini heen conkaali wonde ɓe ɗaɓɓi ko ñaawoore!

Nde reenooɓe ɓadtiiɓe Abdul Ajiiju (ɓoornitiiɓe wutteeji) teskii won ko naattii e jaɓɓotonooɓe ɓee, ɓe ullii e maayraaɓe ɓee, teeŋti noon e alyatimeeɓe ɓee. Rewɓe ɓee ne ngoni e fooɗondirde e maɓɓe sukaaɓe worɓe ɓee, piindiral waɗi haa gaañiiɓe mbaɗi baŋ-yoo-baŋ (maayraaɓe ɓee mbiyata kañum en kam ko monaaka). Ina teskini tan, reenooɓe ɓee ɓurnoo guutanaade ko sukaaɓe worɓe ɓee, ko ɗuum waɗi hay e nannge hee, addani rewɓe ɓee nanngeede ko salaade seertude e sukaaɓe worɓe ɓee. Nii woni rewɓe tato nanngaa e sukaaɓe worɓe ɗiɗo, rewɓe wiynooɓe ina ngabboo e ɓeen, ɓe calii nanngude ɗum en, ɓe ndiiwti ɗum en. Maa mbiyaa ngar-mi ngaraa oo waɗi ko hakkunde cete konuuji ɗiɗi : ɓee ina njogitii wolweruuji mum en ina cakki e les wutteeji, heddiiɓe ɓee njogii ko leppi e kaayitaaji ina cara, wondude e pellital mum en. So tawii anniya Abdul Ajiiju e wondiiɓe mum ko yo yimɓe pij, ngama mbeytoo, njejjita ko ɓenni, maa taw ɓe limtaano heen ɓe mette piɓii e nder deedi mum en, etee piɓaani yejjitirde ɗum nii tan. Ko ɗum addani en wiyde “cide nguddinii weendu” to Kayhayɗi.

Ndeeɗoo darnde nde maayraaɓe ndarii hollirii en tan so ɓesngu fellitii ummaade ngam haɓaade fenaande e yooltude hujja mum dagiiɗo, fetel e konu e piggal ruttintaa ɗum caggal. Rewɓe maayraaɓe e alyatiimu en ndañii manoore sabu ɓe njobii diminna, maayɓe maɓɓe kaaytii yeeweede e qabriiji mum en.

Gelaajo

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.