Wagner naatii Burkina ?

0
962
Wagner to Burkina
(FILES) In this file photo taken on December 04, 2021 French soldiers patrol the streets of the village of Guintou near Gao on December 4, 2021. - France's anti-jihadist military force in the Sahel region, which today involves over 5,000 troops, will end in the first quarter of 2022. (Photo by Thomas COEX / AFP)

Hee ɗee balɗe mettuɗe, ñalnde alarba 14 deesambar 2022, hooreejo Ndenndaandi Gaana sarii haalannde haawnde yimɓe. He yeeso jaayndiyankooɓe, o wiyi hoɗdiiɓe maɓɓe rewo (woni Burkinaa), ciifondirii nanondiral e fedde konuyankooɓe heeriiɓe leydi Riisi, yoɓee-dawa en (mercenaires). Nanondiral ngal ko yamirde ɓe naatde nder leydi Burkina ngam wallude ɓe falaade jiyaadiyankooɓe. O haali kaa haala ko to Wahigton to o yahnoo tawtoreede batu hakkunde USA e leyɗe Afrik.

Nana Akufo-Addo, Hooreejo Ndenndaandi Gaana teeŋtini wiyi “ Burkinaa rewi ko laawol Mali sosnoo, woni huutoraade doole konuuji Wagner ”. On jokki o firi haala makko he wiyde “ Mbeɗe sikki won oogirɗe bannge worgo Burkinaa Wagner yoɓiraa golle mum ».

Nde Nana Akufo-Addo yeewtidta e Joe Baden o holliti mo « ko Burkina waɗata koo ina haawnii ina hulɓinii ». Kono jogiiɗo konngol laamu Burkina, Jean-Emmanuel Wedarowgo jabii mo wiyi “ Alaa ko min mbaɗtata he haala Hooreejo Gaana , ko woni heen ko kanko jogii ”.

Balɗe ɗiɗi pawii heen, laamu Burkina Faso nodditi joɗaniiɗo ɗum to Ankara, Jaagorgal kalfinaangal Geɗe Boowaliije noddi jooɗaniiɗo Gaana nder leydi Burkina. Jaagorɗo ñiŋi haala Nana Akufo-Addo, “haala mbonka kadi ka wonaa goonga”.

Ina teskaa gila nde Santaafrik e Mali maaldondiri e Wagner (huunde nde ɓe njeddi haa jooni), Mosku yaajnii jeeyngal mum feewde he leyɗe Afrik. Teskaama kadi ɓesnguuji Afrik (teeŋti nder geece renndo) ina njahdi e jokkondirde e Riisi ngam haɓde e jihaadiyankooɓe e seɓɓitiiɓe. Aɓe calii ko konuuji Farayse kuuri he leyɗe Afrik, ndarii darnde koloñaal yiɗde siɓaade ngaluuji leyɗe men.

Hooreejo jaagorɗe yahii Mosku laamorgo Riisi

Gila leydi Santarafrik fuɗɗi, Mali rewii heen, jooni ko Burkina Faso lomi yalnde : waylude jaɓɓal nder jotondire maɓɓe e leydi Farayse. Ɓe njahdaama haa ɓe pelliti yo konuuji Farayse njaltu leyɗeele maɓɓe, ɓe ndoolni ɗoon konuuji Riisi haa teeŋti e Wagner en.

Gila 30 Settaambar nde Kapiteen Ibrahima Tarawele loppiti laamu to Burkina, ngoƴa mum kimmuka ko huccitde he jihaadiyankooɓe sanndolimɓe gila he hitaande 2015. Hooreejo jaagorɗe Burkina Appollinaire Kyelem mo Tembela, yahii Mosku njillu he ndee Altinaare 5 desaambar 2022. O yiyondirii e Mikhail Bogdanof, cukko hooreejo geɗe caggal leydi. Ɓe nanondorii “aɓe ngardini semmbinde jotondire hakkunde leyɗe maɓɓe”.

Kanko Kyélem de Tembela, o haaliino gila he lewru Oktoobar, o wiyi « Burkina maa yuurnito jotondiral mum e leydi Riisi », o teeŋtini « Maa min eto sarde jotondire amen feewde e leyɗe keewɗe, haa min njiyta jotondire naftooje ledi amen Burkina. Konomin njaɓataa hay gooto ina halfa min ».

Kono wonaa ɗuum Anthony Blinken haali. E miijo makko “kala nde Wagner naati leydi, lomtotoo ɗoon ko pamaran doole, baasal mum ɓeydoo, kisal ustoo, wonta leydi kalfaandi”. O jokki nde o hucciti he jaayndiyankooɓe o wiyi “Yahdiiɓe men Afrikinaaɓe yoo mbaɗtu hakkillaaji so ɓe njiɗaa oogirɗe maɓɓe ngujjee, so ɓe njiɗaa hakkeeji aadee nder leyɗe maɓɓe njaɓɓee, so ɓe njiɗaa laamuuji maɓɓe njerɓinee… ndeke ɓe coklaani Wagner so ɓe njiɗaa ɗum fof”.

Kono, Jaagorgal Geɗe Boowaliije leydi Niijeer, Hasumi Masawdu, hollitii waawaa gooqɗin’de ko Hooreejo Gaana haali koo, sabi aɗum haawnii. O ƴelliti daande makko o wiyi “So tawii Burkina woni ko he ngol laawol, yo ɓe ƴeewto ko ñohetee koo, sabu ko laawol ngol huccaani he peewal..”.

Eɗen teskoo noon, gila Wagner jooɗii Santarafrik e Mali, alaa ko ɓeydi so wonaa reende laamiiɓe hono konuyankooɓe Mali. Ɓe ngaddaani ndeenka nder leydi hee. Fawde fof he Wagner ina hulɓinii, ko ummaade he kalifaandi (Farayse) sakkoo he kesiri (Riisi). Wagner so ɓurii ɗoo saraade, addata ko yerɓere diiwal Afrik Hirnaange oo kala. Wagner ko “mersuneeruuji” fotɓe haɓeede no konuuji janani keddiiɗi ɗii kala.

Tesko-ɗen kadi ɓuri waawde haalde ko fayti e Wagner/Riisi fof ko Amerikinaaɓe. Joɗaniiɗo ɓe de Ngenndiiji dentuɗi (NU), Linda Thomas-Greenfield werliima heen miijo mum, walla mbiyen miijo laamu Amerik.

Ko tagata Burkina ɗaɓɓude ballal Wagner?

Caggal nde Ibrahima Tarawele yillii Mali, maale ɓadtondiral laamu Riisi ɓeydiima heewde. Burkina wayi ko no Mali nih to bannge ndeenka sabi njanguuji jihaadiyankooɓe baŋ-yoo-baŋ. Eɗen nganndi laamu Burkina huɓindii tan ko ko ina tolnoo 40% leydi ndii, ko heddii koo fof ko jihaadiyankooɓe njiimi heen.

Nde wuro Jibo yanaa ñalnde 24 oktoobar ɗo fotde konunkooɓe 10 mbaraa, addanii laamu Burkina yaaccoraade haaldude e Riisi/Wagner. E wiyde cewle laaɓaaɗe ko yahata nder laamu Burkina, Ibrahima Tarawele jokkondirii e Asimi Goytaa ngam ɗaɓɓude ballal konu weeyo Mali. Nde wonnoo Mali woƴaa ko hoore mum, alaa ko Burkina heddoraa so wonaa huccitde he leyɗe goɗɗe hono Riisi e Wagner.

No Mali nih, Burkina wuurii loppite laamu deggondirɗe, ndeke konunkooɓe Burkina ina katojini e balle e leyɗe ɗo ɓaggii haa mbaawa hisde. Wagner ina waawi addude ngal ballal tawa njoɓdi mum ko oogirɗe kaalaaɗe ɗee caggal nde Hooreejo jaagorɗe Burkina yillii Riisi. Ɗuum woni ko Hooreejo leydi Gana haalata koo.

Ndeke so Burkina yantii he senngo Riisi ina waawi gasde, hay sinno e oo sahaa, alaa baawɗo hollirde dallillaji dariiɗi Wagner inan nder Burkina.

Aamadu Malal Gey

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.