1.konte_.jpg

Laasana Kontee : duuɓi 24 bojji miskineeɓe

Seneraal Laasana Konte sankiima ñalnde altine 22 desammbar 2008, ina yahra e duuɓi 74. O arnoo e laamu ko ñalnde 3 abriil 1984, yontere wootere caggal sankaare Ahmed Seeku Tuure, rewrude e kuudetaa. Gila ndeen ko kaŋko laamii leydi Gine, o huutorii konu ngam hiiɗde ɓesngu yimɓe leydi makko. Ko o gontunooɗo ganngal gila e hitaande 2002, kono o salii woppude laamu, sabu makko anniyaade «maayde e laamu», walla kam joofnude manndaa makko e hitaande 2010. Kanko wiynoo e hitaande 2007 : «Ko miin woni laamɗo, heddiiɓe ko cibooji am».

WELTAARE E PINAL « JOLOL-BURGU »

En mbiyii ko Konsa wonnoo laamorgo Ururɓe-Duude gila e yonta Diina mo Seeku Aamadu tuggude e kitaale 1818. Hitaande fof Konsa ina yuɓɓina « Jolol-Burgu » nder tuugnorgal laaɓtungal.

YUƁƁO JOLOL-BURGU 2008-2009 : FEDDE « ACTION DELTA SEWARE (AD) »

Fedde « Action Delta Sévaré (AD) » ko fedde heɓtinaande. Ko nde fedde ndema e ngaynaaka ; fayndaare mayre ko findinde, sarde e jannginde yimɓe dowriyaŋkooɓe hoɗɓe nder Kofol Maayo Niijeer.

jamaa.jpg

Hitaande 190ɓiire «Jolol – Burgu» to Konsa – Leydi Urube Duude (1818 –...

Leydi Fulɓe Uruuɓe naatanii wuurtinde Jolol-Burgu to wuro Konsa. Hikka waɗata duuɓi teemedere e capanɗe jeenay (190). Holi ko ɗum woni ? Nyalnde 25 Nowambar 2005 to Paris, laamorgo leydi Farayse, fedde UNESCO hokkii dowla Mali teddungal mawngal, nde « weeyo pinal » Ƴaaral e Degal heptinaa wonde « gollal ŋarɗungal nder ngoodaandi njaŋtaandi

Jacob Zuma toɗɗaama hooreejo leydi Afrik Worgo

Hannde 6 mee 2009, depiteeji Afrik Worgo toɗɗiima Jacob Zuma hooreejo Afrik worgo keso, oon woni biyeteeɗo Jacob Zuma. Kanko woni hooreejo nayaɓo, gila leydi ndi yalti e laamaandi paltoor. Tawi yahiino haa heewɓe cikkitii wonde o waawaa yettaade ɗo, nde tawnoo, e laamu Tabo Mbeki, ko o tuumanooɗo moddude e njeenaari. Ko ɗuum rewi nii rewi woppaani haa yooɓii laamu Mbeki e hoore mum, Motlante lomtii ɗum e mudda, hade ooɗoo ñalawma hannde.

Daartol daɓɓol Bahbahɓe Looti

Yontaaji keewɗi Bahbalnaaɓe njeƴiraama daartol biyowol wonde Bahbahɓe e Salsalɓe potti ko e ooɗoo nokku. Ko ɗo ɓe tawi Somsomɓe ina koɗi e gasɗe, sara wuro ina wiyee Tunti, wuro seereraaɓe. Ko jettooɗe tati ɗe ndenndi kaɓi e Seereraaɓe ɓe biyeteeɗo Sappeen ardinoo. Ɓe ndiiwi ɗum en, ɓe keɓti nokku o. Alaa e sago noon ndeento-ɗen no feewi daarti bayɗi niiyene, cunno-ɗen ko nanaten ko no moƴƴi, ngam waawde anndude ko wonata e ko wonataa. Ina hasii, so en ƴeewdii ko jaŋtetee ko, e askooji ɗi, en ƴeewdii ɗum e yontaaji daarti ɗi, eɗen teskoo yontaaji kewuuji ɗi e wiyeteeɓe tawtoraama kewuuji ɗi ina ngoɗɗondiri no feewi.

saydu jeliyaa3.jpg

Daartol Ceerno Wocci Saydu Jeliyaa Tuure

Caggal nde njoofnu ɗen daartol Sayku Umaar Taal, eɗen puɗɗoo ɗo huunde e daartol e woon e seernaaɓe e almuuɓe makko, ɓe yimɓe keewaani haalde haala mum en, tawi noon ko yimɓe darinooɓe e maantiniiɓe e nder fellannde diine Sayko Umaar, haa teeŋti e Saydu Jeliyaa. Hol Saydu Jeliyaa ? 

dad.jpg

Ceerno Sammba Jaadanaa Njaac

GANNDAL E JAAMBARAAGAL
Kuɗol : Daawuda Abdullaay Dem
Ñalnde : 17 Suliyee 1986

 

Ceerno Sammba Jaadanaa !
Ganndal e Jaambaraagal mbirniima
Too e Gawdal Koolɗi Ceerno Sammbba janfaama
Ceerno Sammba Jaadanaa
Mo duwwawu mum jaabanaa.
Ceerno Sammba Jaadanaa !

Maslahaa Kaddaafi : “Hajju ullundu hoto addan doombi yeebaade kisal mum en”

 

Ñalnde noogaas  feebiriyee 2OO9 hawri ko e batu Goomu Jokkondiral hakkunde Leyɗeele (Groupe de Contact International – GCI ) ndenndinngu Dental Leyɗeele Afirik (UA), Fedde Adunayaŋkoore Haalooɓe Farayse (OIF), Fedde Mooɓondiral Juulɓe (OCI), Dental Oropnaaɓe (UE), Fedde Dowlaaji Aarabeeɓe e Fedde Dowlaaji Dentuɗi (ONU) yantude e terɗe Diiso Kisal Fedde Dowlaaji Dentuɗi.

Kuudetaaji ngaannii Afirik hirnaange

 

Musiiba bonɗo, so ɗii kuudetaaji puɗɗitiiɗi e Afrik hirnaange, caggal daawal deeƴre seeɗa. Idorii ko Muritani, leydi ndi meeɗaa heen seertude. Tuggude , ɗiɗmiti ɗum ko Gine Bisaawu, hay so tawii juutaani, fayi Gine Konaakiri, hay so tawii ko teŋre kadi waɗaa kuudetaa, arti e Gine Bisaawo, caggal warngo gardiiɗo konu mum, hono Tagme Na Waye jamma 1 fayi ɗiɗi marse 2009.

Warngooji 90-91 : safaara cuuɗaaɗo

Lebbi jooni ko (…) Goomu koninkooɓe ina golloroo les ngam etaade ñawndude gagga muusɗo warngooji. Ɗo adan ɗo, pelle daraniiɗe jooltugol hujjaaji ɓe bonanndeeji ɗi njannoo, kollitiino softeende mawnde ngam wallitde ɓe*. Kono, e balɗe cakkitiiɗe ɗe, ellee won luural joli hakkunde maɓɓe. Hol ko ɗum woni ? Hol ko koninkooɓe ɓe njoganii ñawndugol oo gagga muusɗo, mbele ndee ñawannde ina dañanee safaara ?

Huunde e jaabawuuli …

Hakkunde Omar el-Beshiir e ñaawoore adunankoore

Ñalnde 4 mars 2009, Ñaawoore kuuge winndereyankoore (Cour pénale Inernationale – CPI) jooɗiinde to wuro ina wiyee La Haye to leydi mbiyeteendi Pays-Bas, ñaawii wonde Omar el Beshiir, hooreejo leydi Sudaan, ina foti nanngeede sabu warhooreeji nder wolde (crimes de guerre) e warhoore winnderankoore (crime contre l’humanité) to diiwaan biyeteeɗo Darfuur, gonɗo e nder leydi Sudaan. Ñaawoore nde ina yooɓtorii mo geɗe ɗiɗi :