Ndeen Suleymaani Baal jibinaama, haa dañii duuɓi jeeɗiɗi, taaniiko Sammba Bukarinaatni mo jaŋde. Ndeen o dañii duuɓi sappo, taaniiko Sammba Bukari hawri e lajal.Suleymaani Baal faati Haayre Laaw, to Ceerno Basmoor Lamin (Saako) mawɗo (inawoodi Ceerno Basmoor Lamin tokooso : ko oon njannginoyta Sayko Umaar Saydu Taal).
Ndeen Ceerno Basmoor Lamin njannginii Suleymaani Baal haa heɓii « suura« , Suleymaani Baal felliti ummaade Haayre Laaw, o fayi to Duɗal Piir Sañukuur. O tawi toon, e oon sahaa, ko Ceerno biyeteeɗo Siriñ « Ƴaari » Amar. O janngidi ɗoon ko e Elimaan Buubakar to MBummba, e Saydu Aljumaa to Halwaar, e Abdarahmaani Soggo Jalte, e Maamuudu Hammaat to Kanel, e Baylaa Pereejo Soh to Haayre, e Alfaa Umaar Saydu Nuuru to Hoore Foonde, e Abdul « Qaadiri » Kan (mo o jogori wasiyaade yo won Almaami gadano e Fuuta Tooro ; ma en ngartoy heen yeeso) e Abdul Kariim Jaawanndo to Seeno Paalel, e woɗɓe keewɓe sanne.
Ndeen ɓe njanngii haa ɓe ngayni, kamɓe fof ɓe ndokkaa. Ceerno o noddi ɓe, wiyi ɓe :
-« Ngaree mi haalana on sirru »… (sirru o, ko o haalan mo woni kala e maɓɓe ɓure mum, e caɗeele mum, e mbaawka mum jogori waɗoyde ɗum).
Caggal nde ɓe ndokkaa, kamɓe fof ɓe koot Fuuta haa heddii Suleymaani Baal. O wiyaa yo o artu Fuuta, o wiyi : « alaa, mi yonaaka, mi jokkat ɗanngal, mi tiindoo Fuuta Jaloŋ, to nokku ganndiraaɗo Jañnja Wari. » Suleymaani Baal waɗi ko wiynoo, o feewi Jannja Wari. O tawi toon gorko biyeteeɗo Ceerno Moodi Muhammed Abdallaahi. Hol ko o janngi toon ? O janngi toon ko « Lasraare« . O woni toon hitaande. Moodi Muhammad Abdallaahi wiyi mo :
– « Sheex Suleymaani Baal« ! O wiyi mo : « Naam, ceerno am ! » O wiyi mo : « Miin, Moodi Muhammad Abdallaahi, kala ko nganndunoo-mi, mi waɗii ɗum e hoore maa. Mbeɗe jogii noon ceerno am, ina wiyee Sheex Muhammad Wul Faadel. O woni ko Rewo, sara wuro ina wiyee Maal. Ar, mi nel maa toon. So a yahii toon, mbiyaa ko finnde nanngam. Finnde nanngam, ko miin rokku ma. Oon ko ceerno am. Miin, ko kaal-mi ko, ma o ƴeftu ɗoon, kanko ne, o ruttitoo, o innitoo … ».
Suleymaani Baal ummii Jañnja Wari, o rewi Ɓunndu, o fayi Maal. Nde o ari Maal, o yiyi ko muusi mo. O yiyi kala sahaa, jawɗeele Fuutankooɓe ina ngaddee toon, etee omo anndi ɗum rewaani laawol. O yiyi kala sahaa, sagataaɓe worɓe ina ngitteeFuuta, ngaddee, mbaɗee jiyaaɓe. O yiyi ɓiyɓe soknaaɓe ina ciŋkaa haa njooɗi, ina ngaddee, mbaɗee horɓe. Ɗuum noon welaani mo.
Subaka fof mo o fini, o aynoyta ko gelooɗi, o nawora alluwal makko. O artataa wuro so wonaa naange debdebina. Ndeke dokke ɗe ina njogori arde ! Waɗi sahaa gooto, laamɗo gooto ina wiyee « Sheex Nasru Leyyaat« , ina yiɗi kañum ne laamaade leñol mum en ; e oon sahaa, laamu maɓɓe ko laamu Horma (Horma ko lefol tan). O waɗi capanɗe nay (40) ngelooba, o hokki ɗum « Sheex« Muhammad Wul Faadel, o wiyi yo o waɗan mo ñaagunde Alla. Ñaagunde nde winndaa ko e balɗe capanɗe tati (woni lewru), ñalnde fof, puɗal haa mutal.
Nasru Leyyaat waɗaa nelaaɗo, yo o aran ñaagunde mum, nde gasii feewneede.
Ñalnde o ari, « Sheex » Muhammad Faadel hirsani mo dammuwol, ina teddinira mo. Ɓe keɓi tillisaaji maɓɓe, eɓe njuɗa teewu, hankadi eɓe mbeltii.
Ɗoon tan, « Sheex« Suleymaani Baal arti, addori gelooɗi haa caggal wuro, ina artidi e tampere, ina tuuta, ina heyɗi, ina ɗomɗi. O tawi lehel ina waɗi ndiyam, o ƴefti lehel ngel, o yari. Dokke ɗe njettiima !
« Sheex » Muhammad Faadel laawii, ari haa yettii e lehel ngel, o tawaani heen hay dara, etee ene anndi ko aaye wonnoo heen, etee o winndaa ko e balɗe capanɗe tati. O wiyi : « Onon kam, ngel ɗo lehel gonnongel ɗo, hol dufɗo ndiyam ngonno-ɗam heen? »
Suleymaani Baal wiyi mo : « Ceerno, njaafo-ɗaa mi dey, mi tawii jooni ndiyam ina woni heen ; tilliisa fof mi yahii, mi ronkii dañde heen ndiyam. Taw-mi ndiyam tan ko e lehel ngel. Taw-mi heen ndiyam, mbiyatnoo-mi dey ma a taw ko ɗam… mi anndaa ko ɗum firti, mi tawii ɗoon, mi yarii ! »
Ma won hojomaaji ɗiɗi « Sheex » Muhammad Faadel ina darii tan, o foofaani nii, omo ƴeewa « Sheex » Suleymaani Baal, omo futtina ɗum gite. Caggal ɗum, o wiyi mo :
« Tawii ɗo enndu yumma, e duhol baaba, a janngii ɗoon haa a dañii « suura« , a yehii to Seriñ « Ƴaal » Amar, a janngoyii toon « nahwu » (celluka), a ruttiima to Jañnja Wari, a janngii toon « Lasraari », a arii ɗoyenne e Maal, a timminii ! Kala ko mbiy-ɗaa hannde rewete ! Kala hannde ko mbiy-ɗaa, so a ŋaaɓtii hunuko maa, a haalii tan, rewete ! So a yiɗii kootaa, ko heddii ko, alaa ko mbaaw-maa-mi tottude ! »
Ina jokki
