Huunde e nguurndam Sammba Hammaat Gaajo

0
2073

Ko mbaaw-ɗen seedtaade e nguurndam kam e golle naalanke men mawɗo biyeteeɗo Sammba Hammaat Gaajo, duttiiɗo e joom mum ñalnde altine 27 lewru abriil 2009, waktu 22ɓo jamma, birnaaɗo ñalnde alarba 29 lewru abriil 2009, waktu 10ɓo.  Sammba Hammaat Gaajo jibinaa ko 1960 to Njoofaan Sooro e Gaajooɓe. Ko ɗoon o jeyaa.  O jeyaa kadi ko e hinnde wiyeteende subalɓe. Ko ɗum o woni ha o dañi duuɓi 49. Omo ɗacci ɓiɗɓe njeetato, njoyo worɓe e tato rewɓe.

Ko mbaaw-ɗen seedtaade e nguurndam kam e golle naalanke men mawɗo biyeteeɗo Sammba Hammaat Gaajo, duttiiɗo e joom mum ñalnde altine 27 lewru abriil 2009, waktu 22ɓo jamma, birnaaɗo ñalnde alarba 29 lewru abriil 2009, waktu 10ɓo.  Sammba Hammaat Gaajo jibinaa ko 1960 to Njoofaan Sooro e Gaajooɓe. Ko ɗoon o jeyaa.  O jeyaa kadi ko e hinnde wiyeteende subalɓe. Ko ɗum o woni ha o dañi duuɓi 49. Omo ɗacci ɓiɗɓe njeetato, njoyo worɓe e tato rewɓe.

Ko o naalanke  ŋanaa o wonnoo, omo fenta jime, omo yima kadi. Ko o belɗo ƴiiƴam, muñɗo, baawɗo ngondiigu, keewɗo yanooji e wondiiɓe mum.

Meccal makko ko taayoraagal daawmee : ko ɗoo e Nuwaasoot o waɗatnoo ɗum. Nde wonnoo naalankaagal ina woɗɗi e makko e oon sahaa, ɗum tagi so o tiimii e comcol omo ñoota, no diiraango masiŋ o wayi mawnude nii fof, so a ɓadtiima ɗoon tan, nanataa ko daande makko, omo yima, ina yahda e diiraango masiŋ daawmee oo. Ɗum waɗi, won sehil am gooto ko taayoor, ko kamɓe ngondunoo e nder gollordu wooturu (ataliyee), ko denɗiiko to bannge yettoode, ina wiyee Mammadu Soh, ina heewnoo ndeen, so ina yanoo mo, wiya mo : « Sammba aan kay so tawii tan a turiima e masiŋ, aɗa ñoota, so a yimaani tan a ŋoŋat ; tee so a ŋoŋii tan a ɗaanoto ».

Sammba Hammaat Gaajo ummii ɗoo e Nuwaasoot fayde Senegaal ko e kitaale 1989 fayde 1990 ; nde o yahata nde, o rewi ko Rooso ; nde o yettii Rooso, hade makko taccude o tampinaama no feewi, ɗoon ɗo Rooso Moritani ɗoo. O jaggaama ɗoon balɗe, nde wonnoo o alaano kaayitaaji timmuɗi. Caggal nde o woppaa, o taƴti. Ko ndeen hitaande o woppi taayoraagal o fayti e naalankaagal. O taɓiti heen  haa ñalnde o ruttii e joowmiiko nde.

O waɗii e naalankaagal ngal golle keewɗe, jooɗɗe , peewɗe, juɓɓuɗe, paayodinɗe, ɗuum leñol ngol ina wawi ɗum seedtaade. Sabu Sammba Hammaat Gaajo ko ɓuri heewde e jimɗi makko, o yimata heen ko waajuyaaji Aduna e ngoƴaaji renndo e leñol ; o yimata heen ko gilli, o yimata heen ko finaa-tawaa, o yimata heen ko gure, o yimata heen ko jaraale, o yimata heen ko satooji, o yimata heen ko maaje, e caaɗli, o yimata heen ko pale, e nammbeeji, o yimata heen ko kolaaɗe jeeri e waalo, o yimata heen ko faggudu e kisal mum. O yimata heen ko pooɗe e dunuule…. Omo weli daande, omo waawi yimde. Omo waawi lelngo konngol e yuɓɓo jimol

Eɗen mbaawi hokkude huunde seeɗa e yeru, e fuɗɗoode jimol makko biyeteengol :

Banndi am debbo.

E ngol jimol omo wiya : 

“Banndi am debbo neene maa wiyi, jimoowo resataa ɓiɗɗo mo halfi

Neene maa dey miijaaki, ko cukaagu waɗi fof mawngu ittat!”

Ko ɗum waɗi jimɗi makko keɗaama, keɗtaama e leñol ngol, cariima e nder Fuuta e kummbaaru, njaajii e nder winndere nde. Tee, Sammmba Hammaat Gaajo, no nanirta Pulaar, waawri ɗum nii, ko noon kadi nanirta Wolof, waawiri ɗum, ɓaydi hay tinndi omo waawi tinndude e Wolof.

Kono ɗum fof addanaani mo ñenngeede e wosteede. Alaa fof ko o fotndi ɗemngal Pulaar ngal to bannge giɗli, omo yiɗi Pulaar, omo teddini Fuuta e Fuutankaagal. Ko Pulaar e Fuuta e Fuutankaagal o faarnorinoo, ko ɗuum o ñaaƴirtunoo, ko oon wutte o ɓoorninoo.

Sammba Hammaat Gaajo gorko mo Njaafaan Sooro e Gujaaɓe, naalankaagal maaɗaa wallitii pinal leñol men e yahrude yeeso.

Jimɗi maa belɗi, jurminiiɗi, keewɗi maanaa, coomɗi nafoore mbaɗii oolel e nder gure e laddeeli, taƴtii jolɗe mawɗe, njuuroyiima e gure maamaaje. Jimɗi maa mbelii, mbeltinii ɓerɗe, peertinii hakkillaaji, pinndinii yoga e ɗaaninooɓe, kirjinii ngenndiyankooɓe leñol, coftinii rewɓe leydi e darnde e gollaade, jaŋde e ɓamtaare; mballitii sukaaɓe men hannde e anndude koye mum en, anndude ngenndi mum en, nokkuuji mum en e jeyi mum en, anndude pinal mumen , e ñeeñal mumen e finaa -tawaa mum en.
Seydi Gaajo !, yo Allaah yurmo ma, yaafo maa !
Yo juuɗe moƴƴe moƴƴe njaɓɓo maa.
Aamiin !

Abuu Aamadu Caam, Nuwaasoot

 

.