Pulaagu | Baaba Maal najii e Daawalel

    0
    2741

    Pulaagu | Pulaar | Fulɓe | Alhajji Maal, gorko Duwoyra yillinooma Daawalel, Daawa e Yakumbaa, balɗe ɗiɗi, ñalnde 11 e 12 lewru desaambar (bowte) 2014 ngam yuɓɓinde jammaaji ɗiɗi pinal e bismaango Fedde Ɓamtaare Daawalel. Baaba e hoore mum ɓooyat siftrode e nder nguurndam mum naalanke, yimɓe arnooɓe ɓee ndañii heen njuumri noppi e gite, peeral ɓerɗe e hakkillaaji. Ñalɗi ɗii mbelii haa neesti ɗo hay tanaa  gooto teppaani golle ɗee.

    Pulaagu | Pulaar | Fulɓe | Alhajji Maal, gorko Duwoyra yillinooma Daawalel, Daawa e Yakumbaa, balɗe ɗiɗi, ñalnde 11 e 12 lewru desaambar (bowte) 2014 ngam yuɓɓinde jammaaji ɗiɗi pinal e bismaango Fedde Ɓamtaare Daawalel. Baaba e hoore mum ɓooyat siftrode e nder nguurndam mum naalanke, yimɓe arnooɓe ɓee ndañii heen njuumri noppi e gite, peeral ɓerɗe e hakkillaaji. Ñalɗi ɗii mbelii haa neesti ɗo hay tanaa  gooto teppaani golle ɗee.

    Ñalnde 11 ndee, Baaba Maal teertoyaa ko Kayhayɗi. Ko toon woni taƴtirde laawɗunde ɓurnde ɓadtaade Daawalel wonande gummiiɗo walla payɗo Senegaal. Teertoyii mo ko dipitee falnde Mbaañ hono biyeteeɗo Sih Saada Bammbi, ardorde Fedde Ɓamtaare Daawalel, Bah Bookar Sule, fuɗɗiiɓe feeñde e nder nokku oo to bannge yonteede e terɗe laamu kalfinaaɗe ndeenka e kisal. Noogaas e goo oto (21 oto) ngitti mo gila Kayhayɗi haa naatni mo Daawalel. O tawi jaɓɓungal moolanaangal ena fadndii mo hakkunde bawɗi e buubaaji, kelle, njimri e ngamri.

    Gure saraaji ɗii, alaa heen heddiingo, tuggude e Sorimalee, Mbotto, Cilaa, Garlol, Jaarangel, Cooji-ngulli, Wenndiŋ, Dabbaano, Dabbe, Mbaañ, Haymedaat, Feere-Alla, Mbahe, Ñaabina, Njaawaldiiji Ɓulli e Mawngo, Cooga, Burguduuna, Aateen, Buubu Aawdi, Wuro Sele, Lewe, Beelel Gawde, Bagodin, Duɓɓel, Woolumaaji Haataar e Neere, Neereyel, Neere Waalo, Jookee, Rinnjaw, Sillaa Rewo, Siñtu Rewo, Rufi Aawdi, Duggu, Beelinaaɓe, Pempeƴel e Kayhayɗi, ko jiidaa e gure gonɗe to bannge Senegaal nootitiiɗe, ko wayi no Galoya, Ganngel-fijo-borti, Siñtu Aamadu Mayram, Baalaaje, Jowgel, Njofaan e Soorokum, Caski, Siñtu Worgo, Sillaa worgo, Gababe, Gurel Umaar Lih, Jal e Joŋto.

    Daawalelnaaɓe wonnooɓe to Suwoyraat, Nuwaadibu, Nuwaasot, Rooso, Kayhayɗi, Sehilbaabi, Kiifa haa to Neema, alaa luutaaɗo ndee wolde haa teeŋti heen e wonnooɓe to Ndakaaru, laamorgo dowla Senegaal.

    Nde Baaba tawri nii jamaanu nguu, haftii, daarii e nder oto mo jolnoo oo, woni e salminde yimɓe, bannge nano e bannge ñaamo haa yettii jippunde mum, hollaa suudu mum. Baaba adii salmondirde, ɗoon e jippunde hee ko seto Fonndunaaɓe addunooɓe gayi. Heen ngaari ko dokkal Baaba Maal, keddiindi ndii ko ballal Fonndu e Daawalel. Ɓe kolliti Baaba giɗgol maɓɓe e mum, ɓe kaalani ɗum kadi teddungal ɓe ngaddi ngal e ɗemngal biyeteeɗo Demmba Sanngoot, maabo Ɗalhayanaajo. Baaba weltii, siftori ñalaande rewdunoonde hakkunde maɓɓe rawane to Ñaabina, yetti fonndunaaɓe, duwii kadi nde Alla addata ɗum e wuro ngoo. Ko ɗoon woni ɗo Fonndunaaɓe kaftii, ɗaldi Baaba e jaayndiyankooɓe, ñeeñɓe e coolooji. Caggal nde Baaba jaɓɓaa, bismaa, jooɗii haa fooftii, yaaɓanaa ko hiirde. Ɗum ko ñalnde 11 ndee. Hiirde ndee weli, yahri no haanirta, waɗaani fergitere hay wootere. Nde fusoyi ko heedde 4w35h subaka, caggal nde suka Mbaañnaajo, Baydi Baaba Joop waɗani Baaba njeenaari, tabitino giɗgol: alluwal natangal e comci kettaaɗi. Ñalnde 12 ndee, ɓuri teskinde heen ko day-daayre waɗanoonde to duunde wuro ngoo e hiirde mbayniigu jamma ndee. Ko adii nde day-daayre ndee ena fuɗɗoo ko ngaari teddungal Medda Jaañ e Baaba Maal holliraa. Tesko-ɗen wonde Medda Jaañ ena jeyaa e sabaabu gadduɗo Baaba e nder Daawalel. Nde ɓe njiydi rawane to Ñaabina, Baaba haalorini mo koolol mum to Podoor haa Jaañel huuɓni aadi, Baaba fodaniino mo wonde maa yilloyo mo hay so wonaa gaddaaɗo.

    Nde takkusaan juulaa, yimɓe fof kawritoyi ko maayo. Gure tati Mbaañ, Wenndiŋ e Sorimalee waɗooɓe daay-daayre ɓee tawi ko hebliiɓe, hebluɓe laaɗe mumen, ena cinki ɗe gila e gaaye, jommbooje, jaalo-hawaaji, ena ngoobi ɗe goobu araaraay Muritani, ena ñaati awƴooɓe mumen maa ɓur yontere.

    – Sorimaleenaaɓe, comci mumen ko araaraay leydi Muritani. Laana kaa ena waɗi arkille araaraay leydi Muritani, jommbooje, jaalo-hawaaji e araaraayuuji leydi Muritani.

    – Mbaañnaaɓe ne, comci mumen ko goobu haako ñebbe ngam annominde araaraay leydi Muritani. Laana kaa waɗi ko jaalo-hawaaji e araaraayuuji. To gaayal yeeso ngal, ɓe mbaɗi heen ko natal Baaba Maal. To hoore laana too, ɓe mbaɗi toon ko nooroo e sonndu. Eɓe nati kadi e sawndooji arkille oo cuuɗi tati e gabi tati, daartol wuro maɓɓe.

    – Wenndiŋnaaɓe mbaɗi ko simbisaaji daneeji e tuubaaji ɓaleeji. To bannge laana, ɓe mbaɗi kamɓe ne ko arkille, gaaye, jaalo-hawaaji e araaraayuuji leydi Muritani.

    To duunde too, tawi 25 jooɗorde keblaama, ndiimaama toon. Ɗe keblanaa ko Baaba Maal e wondiiɓe mum, jagge laamu, hilifaaɓe dawrugol e yimɓe teskinɓe nootitiiɓe e kewu nguu.

    Ko adii nde yimɓe jooɗorɗe ɗee ena nawee e laaɗe motoruuji ko rewɓe Daawalelnaaɓe ngadii yahde to duunde too, ndarii potndi darɗe e goobuuji hakkunde rommbal, baaye e folmaat. To ɓe ndarii too ɓuri toowde e ɗo jooɗorɗe ɗee ngoni ɗoo, eɓe njima njimri ganni e ngamri mum.

    Ɓooytaani gulaali ngulli, toowti, buubaaji e daaɗe sabareeji coomodii e oolel. Ko laana motoor njolnuka Baaba feeñi. Ka toɓɓaani e duunde ndee. Ka takkitii ko ŋoral bannge rewo. Ko toon jamaanu nguu ɓuri wonde. Omo weeyna junngo ngam salminde, jamaanu nguu ena wulla weltanaade mo.

    Caggal ɗum, laana kaa heeltii, fayti to duunde too. Laana kaa joofi, Baaba Maal, Umaar Wad, keedo makko, Depute Sih Saada, Bah Bookar Sule, Perfee Mbaañ, mawɗo gardeeɓe e mawɗo polis e yontaaɓe nokku oo njippii, njooɗii e jooɗorɗe ɗee.

    Daawalelnaaɓe ndokki mo wutte e cakkal, tuuba, paɗe mukke e tengaade. O fotndii haa gasi, o heɓti joɗnde makko. Ko ndeen woni nde daay-daayre fuɗɗii.

    Ko yooɗi wayrii yettaade ɗoo. Ñalnde heen Subalɓe heewɓe njuulaani futuro. Baaba Maal jolti e laana mum, duusaa, fayti jippunde mum. Heddiiɓe ɓee naatti e wuro, cabboyii hiirde jamma.

    Hiirde ndee welii haa ɓuri maa mbiyaa ko welnoo hanki koo. Ngadii e dingiral ko naalankooɓe tokosɓe ko wayi no Jules Sal, Seek Maal, Jibi Mammaa Gay e Hammadi Nduulaandi Njaay.

    Nde Baaba naati dingiral yimi, ami haa yimɓe fof mbeltii. Feere-Allanaaɓe cormiti mo dolokke jooɗɗo e yahdiiɓe mum, kufne jaaltaaɓe e sawru kaana e paɗe.

    Hiirde ndee yahii haa 4w15h subaka fusi, yimɓe ceerti, lelodoyii e pille teskinɗe e miijooji.

    Gelongal Fuuta lollirɗo, Njaay Saydu Aamadu