“Kala seppo walla pottital ngal njuɓɓudi laamu saloraaki hujjaaji laaɓtuɗi, pacciraaɗi, e nder lajal jaɓningal, ina dagii. Sukaaɓe ɓee ko e hakke mum en ngonnoo. Ko ɓe ngoppitaa koo ko waɗɗiinde ɗooftagol hakkeeji e wellitaare. Ñaawooɓe ɓee teeŋtinii ɗum nde ngoppita ɓe.”
Ñalnde 16 abriil, huunde e pelle renndo siwil e wondude e pelle sukaaɓe, njuɓɓinii seppo yamyamo sukaaɓe Muritani e nder wuro Nuwaasoot. Ine jeyanoo e paandaale seppo ngoo ɗaɓɓirde laamu nguu ƴettugol peeje moƴƴinooje nguurndam sukaaɓe e nattude joñde ɗum en e geɗe leydi ndii. Hade ɗuum, ɓe njoɗɗinii ɗaɓɓaande yamiroore ñalnde 10 abriil, ɓe mbaɗdi heen yamiroore fedde AMAM nde Ummu Kan ardii. Ñalnde 15 abriil perfee noddi ɓe ngam habrude ɓe seppo ngoo yamiraaka, kono rokkaani dalillaaji kaɗɗi ngo yamireede, tee rokkaani tintinaango winndaango.
Ñalnde 16 abriil ndee, sukaaɓe ɓee ndenti e nder deeƴre ngam seppude, polis yani e maɓɓe, werlii e maɓɓe lakrimogen tawi hay jeertinde jeertinaani, sadditi ɓe cabbi, riddi ɓe haa e nder galleeji. Heewɓe ngaañiima heen, 26 neɗɗo nanngaa heen, won heen nii njeyaaka e seppo hee, 16 e maɓɓe ngoppaa e jammaagu hee. 10 heddiiɓe ɓee, ina heen rewɓe ɗiɗo, nawaa kasoo ñalnde 17 abriil ndee, ñaawaa 20 abriil. Njeenayo heen laɓɓinaa, ko Ummu Kan gooto fawaa kuugal yowre kasoo lebbi 3 e njoɓdi pawal 5 000 mbuuɗu sibu mum yooɓtoreede e 
fuɗɗude seppo ngoo. Kamɓe fof ɓe ngoppaa kikiiɗe 20 abriil.
Pelle renndo keewɗe (Cmaf, Fonadh, Amdh, Cgtm, Ira, Cadre, OMLE) e partiiji politik keewɗi (Ufp, Tawassoul, Ajd/mr, Mpr) ceyfitii golle laamu nguu sabu wasre mum e kaɗgol mum yimɓe naftoraade hakke mo doosgal leydi gaddanii ɗum en, so hakke seppude e haalde miijo mum, e wellitaare waɗde batu (kuulal 10 doosgal leydi, kuulal 21 Piɓondiral winnderewal jowitiingal e hakkeeji siwil e politik, kuulal 11 Doosgal Afrik Hakkeeji aadee e ɓesnguuji ɗe Muritani siifi). Ko noon Amnesty International, e konngol gooto e ardiiɓe mum hollitiri mettere mum e pawgol kuugal e Ummu Kan, sibu o wiyi : « Ummu Kan fawraa kuugal tan ko sabu mum yuɓɓinde seppo yamyamo. Faandaare ngalɗoo kuugal ko hulɓinde daraniiɓe jojjanɗe aadee… ndaa laawol ina rokki ɓe hakke seppude e wellitaare batde nder deeƴre ».
———————————————————————-
Jaaynde Al akbar yaltinii jokkondiral e Kali Jallo, jiiloowo Seppo Yamyamo Sukaaɓe Muritani, ina jaaboo naamne.
Ine wiyee ko caggal leydi wuurti on e seppo ngoo
Kali Jallo (K.J.) : Wonaa takkeede ɗuum hulɓini min. Ɓuri himmude ko ƴeewde mbele takkooɓe min ɓee ina njoganii ɗum dalillaaji. Ina anndaa e Muritani, kala nde woodi ummiiɓe ngam yooltude hujjaaji mum en, won darotooɓe e bonnitde e wiyde ko huutorteeɓe.
Min njotondiraani e hay parti gooto e hay dillere wootere. Ko min sukaaɓe finɓe, faamɓe, yiɗɓe waɗde doole mum en e ƴellitaare leydi ndii. Min ƴeewtindiima ngonka leydi ndii, min tawi hannde alaa fof ko moƴƴi e ko yahetee koo. Min pelliti daraade minen fof ko aldaa e paltoor. E seppo amen hee, wonaa haalpulaar en tan, wonaa soninkooɓe tan, wonaa jolfuɓe tan, wonaa safalɓe tan, ko leƴƴi ɗii fof, ko sukaaɓe ɓee fof. On njiyii nii min ɓoornii ko simbisaaji baɗɗi ko ɓawli e ko ranwi ngam maandinde keewal eddaaji Muritani. Kono e nder ndii leydi ina waɗi yimɓe ɓe nganndu-ɗaa meeɗaa waɗde ko moƴƴi, kala yiɗɓe waɗde huunde, ngonata ko e bonnitde, ngona e wiyde ɗum en ko rasiste en, mbele safalɓe ɓee ina ndumtoo ɓeen, kaɓa e mum en. Kono hannde goomu ngardiingu seppo nguu ina waɗi safalɓe ina waɗi soninkooɓe, jolfuɓe e haalpulaar en e metis en hakkunde hardaneeɓe e fulɓe. Hannde ina waɗi e leydi hee yimɓe ɓe cuusaa, njiɗaa sukaaɓe leydi ndii njiytondira. Ko ina wona duuɓi jooni ko diskuur peccooru tan nanetee e kunuɗe ndenndaangal ma a taw waɗooɓe politik muritaninaaɓe, hay sinno noon ina woodi won ɓeen ɓe meeɗaa dowlinde peccooru, waɗii sahaa ko ɗuum ɓuri doolnude e jeewte politik.
Polis wiyi on njanii e mum
K.J. : Hannde yimɓe amen 10 inan nanngaa, e nder ɓeen 10, ina waɗi heen ɓe ngaraani seppo nii, ɓe polis nanngi nder galleeji mum en, takki ɗum en wiyi njanii e mum.
Hol heedanooɓe sehilaaɓe mon nanngaaɓe ɓee ?
K.J. : Heedanta min ko diɗɗal awokaaji e gardagol maitre Faatimata Mbay, mo njettat-mi ɗoo sabu cuusal mum, kam e Me Buuhuboyni e botoniyee fedde awokaaji (jooni jooni min ceerti) e pellitde yantude e diɗɗal kaal-mi ngal e awokaaji goɗɗi, Me Ebeti en, ko ina ɓura awokaaji 20.
Hol hujjaaji mon ?
K.J. : A min ɗaɓɓi Koybingol sarɗiiji binnditagol, cellal wonande sukaaɓe, kisal wonande yummiraaɓe amen e wandiraaɓe amen rewɓe (yo taksiiji ɗii kala mbinndite, nganndee…), keɓtingol dipolomaaji muritaninaaɓe keɓaaɗi caggal leydi, teeŋtingol kisal laabi, laawɗingol ɗemɗe ngenndiije, moƴƴitingol duɗe laamu sibu duɗe keeriiɗe mbonnii jaŋde ekn.
Min kaalii ko faati e sooynaɓo kaaleteeɗo oo, potɗo laaɓtininaneede yimɓe, min kaali ko toɓɓe ɗe min cikki ko keñoraaɗe, haa teeŋti noon e gollingol sukaaɓe jom dipolomaaji en ɓe ngalaa golle, e sukaaɓe ɓe ngalaa dipolomaaji jogiiɓe kattanɗe e humpito, jom mecce en, min mbiyi ko laaɓal e nuunɗal nder konkuuraaji ngenndiiji ɗii fof, hoto hay leñol ɓurne e dow keddiiɗi ɗii…
Hol ko tagi on huccinde haala mon e mawɗo leydi tan ŋaddet ?
K.J. : Hannde persidaa ina woodi ine wiyee Muhammed Abdel Asiis, jooɗiima e yeewtere, wiyi « ko kañum ƴettata peeje, kañum yamirta, kañum waɗata kala ko ine waɗee e Muritani, ko kañum ñawndata denndaangal caɗeele ». Ɓayri ko kanko ñawndata denndaangal caɗeele, minen sukaaɓe Muritani, 70% e leydi ndii, amin njiɗi haaldude e makko ko aldaa e heɓni heɓni.
Roɓindii ɗum ko Bookara Aamadu Bah
