Kajjata Maalik Jallo : “… Gooto e men fof yo liggano tan moƴƴinde ko...

 

Miin ngadatoo-mi haalde tawo, ko miin, hol ko Fedde Ɓamtaare Pulaar nafi-mi. Sabu ɗuum, miin nde naat-mi e FƁPM, mbiɗo jannga liisee. Mbiɗo heddoraa hitaande wootere mi waɗa bak. Njannginaa-mi heen ko e jonte tati !

No pulaar winndirtee, no janngirtee! Nde mbaɗat-mi duɗal keblorgal jannginooɓe nde, tawi mbiɗo waɗa “terminale”. Mi waawataano janngidde e rogere nde njahdat-mi nde.

Konngol Abdul Sih hoyreejo Catal Daar Nayiim

 

Mi salminii ndeeɗoo yiilirde gollunde ɗeeɗoo golle baɗde faayiida. Ummaade 1994 nde naat-mi fedde nde fayde jooni, ko mi seede golle Fedde nde. Mbiɗo jeyanoo e yimɓe wiyatnooɓe alaa ko janngi pulaar. Hannde e ooɗoo sahaa, mbiɗo sikki mi ɗaanotaako, jamma e ñalawma, subaka e kikiiɗe, ko mi dariiɗo e fedde ɓamtaare pulaar, ko mi dogoowo heen, waɗi noon, ko yiyde nafoore mum. ....

Sukaaɓe kaal-ɗen ɗoo ɓee ne, mi haaliino heen seeɗa. Mbiy-mi cambalal mbaroodi, waawi cagataagal fowru! Ɓeeɗoo hannde ko cambalal mbaroodi.

Konngol Defaa Wan kalfinaaɗo rewɓe e ARP/tabital Senegaal

 

Alla jaaraama on njaaraama banndiraaɓe. Mi salminii on gooto e mon fof innde mum e yettoode mum. Mi salminii on kadi e dow innde rewɓe ARP/TP Senegaal denngaangal kaliifa diine e kaliifa aada gonɗo ɗo e Moritani. Mi salminii salminaango heeriingo rewɓe FƁPM, mi yiyii darnde maɓɓe. Darnde maɓɓe ina yooɗi, ina yuɓɓi. Alaa fof ko ŋakki mi heen. Mi yiyii ñalawma Hanki o. So tawii ko woote wonnoo ko rewɓe ɓe ngañatonoo.

Tabara Bah, Koolaado Kuubal Tabital Pulaagu Moritani : “… ko FƁPM woni baaba, kayre woni...

 

Ko hollitde tan weltaare am e ñalawma hannde o. Ko huunde nde nganndu-ɗaa ko leñol ngol fof foti daraade mawnina ɗum. Ko wonaa ɗum ko, en keɗiima ciimtol yiilirde F.Ɓ.P.M. eɗen nganndi golle keewɗe mbaɗaama. Gila sosaa, haa fayde e hannde, ko e darnde wonaa. ... Ko wonaa ɗum ko, mbiɗo jogii tan naamnde ɗiɗi : heen geɗel gootel ina wayi no yiilirde fedde nde ko debbo gooto waɗi, ko suka gooto kadi. Won kaalɗo ɗo jooni:

Konngol Suraakhe Jaara, nelaaɗo Fedde Sooninkooɓe


Assalaamu aleykum banndiraaɓe, nanooɓe Pulaar, halooɓe Pulaar, miin dey on mbaɗii kam ngaanoore. Nta fulemmu. Ɗum fof e wayde noon, e innde Fedde sooninkooɓe, miɗo yetta mon sabu bismaade min tawtoreede ñalawma hannde o. Ko wonaa ɗum haalaama ɗo ko fayti e ɗemɗe amen ɗe. No wiyretee e tuubankoore " l'homme ne vit pas seulement que de pain " :

Lih Mammadu Bookara, koroowo ngalu

Mbiɗo yiɗi ɗo weddaade tan no annama konngiɗi tati : konngol gadanol, "ko seeɗa alaa, ko barke woodi! ", konngol ɗiɗaɓol, "so doole ndonkii, yo doole keɓɓo! ", konngol tataɓol, "ndenten ɓuri ceerten". Sikke alaa ɗiiɗoo konnguɗi fof, won ko coomi haa heewi, gasataa ɗooyene, ɗum tagi konngol heen fof mi jubba heen cetta.

"Seeɗa alaa, ko barke woodi" : Eɗen nganndi kay Fedde Ɓamtaare Pulaar dañii duuɓi capanɗe tati kono noon gila e duuɓi mum nay, joy, jeegom, sappo gadani, golle ɗee fof ngollaama. Alaa fof ɗo golle Fedde Ɓamtaare Pulaar nganndaaka.

Bari, tergal fedde : “Jeyi pulaagu tan ko kala tan nafɗo pulaar, janngi, nafi...

Caggal ko pinal mbiy-ɗen pinal ina yaaji. Onon fof oɗon nganndi ɗum, miin kam mi wonaa fanniyanke to oon bannge, kono mbiɗo jogii heen miijo... Eɗen teskii pinal pulaar to bannge renndooji baɗooji ɗo e nuwaasoot e banngeeji goɗɗi, ina moƴƴi mbaɗen heen hakkillaaji sabu ɗum ko ko yaajnata pinal, ɓamta yimɓe. Ko wayi no jooni hiirde ina waɗa, walla yannge, walla innde, neɗɗo luwa sonorisaasiyoŋ, ɓe ngadda banndaaji ɗi ngonaa pulaar, ko kanji tan njimata, tawi ko njiey-ɗaa ko a waɗaani ɗum;

Maalik Saar, “… Hakke rokketaake, heɓtete”

 Mawninten ko FƁPM, duuɓi mum 30. Fedde nde so tawiino ko neɗɗo wiyetee ko sagata. Hersintonoo ko hanki nde njooɗi-ɗen ɗoo nde tawen fedde nde ina lada, kono en nganndii nde ladaani, ko sagata timmuɗo njogi-ɗen ɗo. Banndiraaɓe, geɗe keewɗe kaalaama ɗo, haa arti ko wayi no Duɗal Ɗemɗe Ngendiije, kono paamen fotde rokkirtaake, teettete. Paamen kadi ko dental rookata yimɓe kala ko ina heɓee.

Abdullaay Muusaa Sal, Kalfinaado jaŋde : “duuɓi 80 haa 84 duɗe keewɗe ngudditaama e...

 “... Fedde nde golliima fotde duuɓi capanɗe tati, e nder ko gollaa e nder duuɓi capanɗe tati e fannuuji daranaaɗi eɗen mbaawi wiyde fannu jaŋde ɓuri heen yaajde, ɓuri heen fof kadi duumaade. Sabu so ƴetaama fannuuji goɗɗi ɗi ko wayi no jeewte, coñce, ñeeñal, mogooji, haaliyankaagal, ɗum fof ina waɗee kono ina yejjitee e sahaaji. Miin gila naat-mi heen 1977 to Rooso, mbiɗo teskii wonnde jaŋde nde yahat tan.

Abdullaay Sammba Gaako : “Haala ina weeɓi, saɗi ko gollal”.

Asalaamu aleykum banndiraaɓe, ko ardii fof, mbiɗo rewa tan ɗo rewanoo ɗo.Banndiraaɓe

Adiiɓe haalde ɓee kaalii haala njuɓɓuka! njaɓɓii e ɗemɗe amen !ittataa ma min ndeftu e ko min njɗnoo haalde koo tan. Ko ardii fof Fedde Ɓamtaare Pulaar e Moritani ina yettee !gila ɗum fuɗɗii fayde jooni, ma a taw min ngalaano ɗo, walla min ngalaano e birooji ɗi, kono ko min soldateeɓe, dariiɓe e nder fedde Ɓamtaare Pulaar gila 1977. Aamadu Umaar Jah oo, ɗaccataa mi fena, nde ɗum fuɗɗii nde, ko kanko ari Ɓoggee, min mbaɗi ko wuro e wuro, gure 27 halayɓe ɗe, alaa heen ɗo min njettaaki, o moni ɗoo jooɗii !