Muritaninaaɓe mooliiɓe to Senegaal : Kootol yontii
Tuddune Daar Salaam to Dagana. Lappol hilifaaɓe tawi yimɓe ɓe ko ina kebla nokku ɗo njaɓɓotoo ɗum en Tuddunde nde woni ko hirnaange wuro ngo. Woni heen ko fulɓe e jolfuɓe ummoriiɓe saraaji Dagana Muritani e Jidr el Mohgen. Ko ɓuri heewde e sukaaɓe jibinaaɓe toon ko elewaaji liisee, walla kolees walla iniwersitee.
Hooreejo leydi e tele Muritani : Pellitɗo aanaani
Hooreejo leydi hono Siidi Muhammed wul Seek Abdallaahi waɗanii tele Muritani yeewtere ñalnde aset 28 sulyee 2007. Haala makko ɓuri toɗɗaade ko ko fayti e ngootaagu ngenndi ndi, macungaagu, ñaawoore, wellitaare, ndiyam, jayngol e cogguuli.
Konngol hooreejo leydi : Ko hooynetenoo so saamii hoccete
19 ndunngu ko muritaninaaɓe tooñaaɓe limtantee tumarankaagal to Maali e to Senegaal e won e leyɗe Orop sabu maa wonii ko waawnaaɓe maa ngummoo e leydi mum en walla ko daayɓe sabu ruppaade lorla e kiiɗal e danndude kisal mum en.
Konngol Siidi wul Seek Abdallaahi ñalnde 29 suwee 2007 : gartugol mooliiɓe
“...doole amen fof e hakilantaagal amen fof kucciti ko e njiylawu peeje juumtuɗe mbele ɓiɗɓe yummiraaɓe men mooliiɓe ɓe ina ngarta e nder ndimaagu e leydi mum en, bonanndeeji baɗnooɗi ɗo ndañanee safaara moƴƴo, batte macungaagu fof muumtee...”
Sulyee 2007 – sulyee 2011 duuɓi nay ko gartugol mooliiɓe fellitaa
29 suwee 2007, hawrunoo ko e aljumaa. Ko ñalnde heen Siidi Wul Seek Abdallaahi, gonnooɗo hooreejo leydi, hooreejo Muritani gadano toɗɗoraaɗo woote ɗi yimɓe fof ceedtii laaɓal mum en, huccinnoo konngol mum gadanol feewde e ɓesngu Muritani, ngam habrude wonde fellitii siynude toɓɓere yowitiinde e ngootaagu ngenndi nde huninoo maa siynu e nder lebbi jeegom, so tawii toɗɗaama hooreejo leydi. Ndeen toɓɓere ɓurnoo joopaade ko geɗe ɗiɗi : gartirgol mooliiɓe e mumtugol njiyaagu.
Nafisatu e DSK : seeɗa ina bonna ko heewi
Gila biyeteeɗo Nafisatu Jallo kalmii gooto e hoohooɓe leydi Farayse, hono Dominik Estoros Kan, gonnooɗo kadi hooreejo Fedde wiyeteende FMI (Booñ Winndereejo kopporeeje), en njaɓaani haalde heen huunde. Hay so tawii noon, e nder, eɗen ngondi e Nafisatu, sabu yaakoraade ko tooñaaɗo, sabu mum kadi wonde debbo pullo, fulɓe anndiraaɓe heewde gacce e hulde koyeera, eɗen cikkunoo kadi, ina gasa tawa tuubaako oo ko tuufaaɗo.
Ɓataake jowitiiɗo e binnditagol
Pelle renndo njokkondirii e kalifu geɗe nder leydi ñalnde talaata 28 suwee 2011 hedde waktu 15ɓo. Ardinoo lappol ngol ko Mammadu Saar, hooreejo Fonandh, e wondude e Lalla Ayse e Buubakar wul Masawuud hooreejo Sos-Esclaves e Aminettu mint El Moktaar hooreejo fedde wiyeteende AFCF e hoohooɓe woɗɓe … Muujibu lappol ngol ko yettinde kalifu ɓataake pelle renndo binndunoo ngam wullitaade no binnditagol ngol yahrata nii. Ɓataake mo min pirani on ɗooyene.
Ngaynaaka e ngaynaandi
Ngaynaaka ko ndeenka. Gaynaako ko deenoowo. Ndeenka so wontii nduumiika jamma e ñalawma, kaan nattii ndeenka, wontii ngaynaaka. Gaynaako ko deenoowo jawdi ndariindi, njahoori, njaaroori koyɗe. Kono no pulfule mbaydi, so tawii ko to Gelgooji, gaynaako ko duroowo, ngaynaaka ko durde...
Konngi kaŋŋe keɓaaɗi e Abdullaay Al Hajji Umar Deh (2)
Konngi kaŋŋe keɓaaɗi e Abdullaay Al Hajji Umar Deh, yo yurmeende Alla won e mum, wona e maayɓe juulɓe kala, konngi ɗi o ronti e jinnaaɓe makko. Al Hajji Umar Deh oo ne yo yurmeende Alla won e mum. O wiyi : «neɗɗo yo jogo meccal, o wiyi so neɗɗo alaa meccal, meccat diine muuɗum, walla ndimaagu mum».
Mbasu Ñaŋ wayniima !
Fedde Ɓamtaare Pulaar e Muritani e denndaangal juɓɓule mum, gila e Yiilirde mum ngenndiire, haa e cate mum, e denndaangal terɗe mum, ina nelda denndaangal fulɓe ɗo mbaawi wonde kala, haa arti noon e ɓesngu Senegaal, e ɓesngu makko kaŋko cankiiɗo oo, duwaawu sabu cankagol Usmaan Ñaŋ lollirɗo Mbasu Ñaŋ. Mbasu ruttii e joom mum ko jamma alet 26/06/2011, waktu 22ɓo. Ko noon kadi Fedde ndee renndirta duwaawu e Baaba Maal e Mansuur Sek e Daande leñol sabu birnagol jaadigel mum en.
Fijirde mawɗo refata heen ko ….
Ñalnde alkamiisa 23 suwee 2011, ɓesngu Senegaal hollitii ko kam tami fiyaaku mum. Waɗi ɗum ko Wad haaɗnii lamɗam. Ñalnde fof kesum, ñalnde fof feere, maa wood nde joofi. Hankadi eɗen mbaawi wiyde joofii, joofanii Wad. E seppooji baɗɗi ɗii, yiyaama heen « Wad dégage ! ».
Fafiiri ngaanndi (Menenjiit)
Fafiiri ngaandiiji (méningite cérébro-spinale) ko tati. Holi ɗiin ? - Fafiiri tiiɗnde (dure-mère e Farayse). E wiyde Gerek en, ko dendron (dendrites, arbres, arborisation) : ɗum firti ko so ƴeewaama e lonngorɗe wayata ko no annama cate lekɗe nii. - Fafiiri Njamala (e Farayse Arachnoide) : firti ko so ƴeewaama e lonngorɗe nanndi ko e geese njamala. - Fafiiri mimri (e Farayse Pie-mère).