“Fistil” : njilluuji “Sifaa Hanki Pinal Hannde”

 

Ñalnde alkamiisa sappo e ɗiɗi lewru noowaamburu, Sifaa Hanki Pinal Hannde yilloyiinoo ma diiwaan Brakna e ngallu Bahbahɓe e Haayre Mbaar tawi ko fedde nde wonaa laamuyankoore wiyeteende « fnuap » yooɓneede gollal hirjino ngam waɗde ɗum e oon diiwaan. Ngoon hirjino faytunoo ko e rafi garoowo e rewɓe biyeteeɗo FUSTIL.

Ndenndaandi ɓesgu Siin

 

 (中华人民共和国)  walla Siin e raɓɓiɗinaade heedi ko to Asii fuɗnaange. Fotde miliyaar e temedde tati miliyoŋ aadee ina nguuri e mayri, woni joyaɓal winndere nde : leydi ɓurndi heewde yimɓe e winndere nde. Wertallo mayri ko 9 641 144 km2, ɗum woni to bannge njaajeendi, kayri woni tataɓiri e winndere nde, caggal Riisi e Kanadaa.

Njillu Obama to Siin

 

O fuɗɗorii njillu makko balɗe tati ngu ko wuro wiyeteengo Shanghai  ñalnde alet 15 noowammbar. Nguuɗoo njillu ko teeŋtungu no feewi sibu hannde, caggal Amerik, ina gasa tawa ko Siin woni leydi ɓurndi doolnude to bannge faggudu, ngootiri mbaawndi dartaade Amerik. 

89-91 : ceedtagol Iselmu wul Abdel Kadeer : « Ko seeɗa nganndu-ɗon heen »

 

Iselmu wul Abdel Kader, hay mo anndaa ɗum, nanii ɗum. O woniino guwerneer ko juuti, ɗo Eeeleega ɗo, o wonii Guwerneer to Kayhayɗi e to Sehilbaabi. Eeleega noon, yimɓe fof ina nganndi ina ɓadii no feewi Aajilaan, tuddunde konu, ɗo warngooji keewɗi mbaɗaa e hitaande 1990-1991, ina ɓadii Baabaaɓe e Wocci e Mbañu e Sori Maale e Wenndiŋ… .

chine-afrique.jpg

Siin-Afrik : batu nayaɓu

 

Batu nayaɓu hakkunde Siin e Afrik jooɗiima tuggi ñalnde altine 8 e talaata 9  nowammbar 2009 to CHARM EL-CHEIK, to Misra. Fotde capanɗe joy leyɗeele Afrik ina tawtoraa ngu. Fayndaare maggu ko tiiɗtinde golondiral to bannge faggudu.

Gine : Feere Kompaawore ndee welaani luulndo

Belees Kompaawore (Blaise Compaoré), hooreeejo leydi Burkinaa hollitii feere sakkiti ngam wallitde ginenaaɓe diwtude luural mum en. Eɗen ciftina tan ko caggal warngo 28 settaammbar 2009 waɗnoongo to Estaad Konaakiri, CEDEAO halfini mo ɗowde njiylawu maslahaa hakkunde militeeruuji, ɓe ardii ɗum en CNDD e pelle politik e renndo Gine rennduɓe e ko anndiraa « Doole Guurɗe : Forces Vives). 

Hol ko jogori saabaade darnga ?

 

Geɗe nay kewooje e nder weeyo, hakkunde tagopeeje, ina mbaawi saabaade ɗum, mbooma winndere nde, muumta nguurndam e leydi ndi haa laaɓa.

Ina waawi wonde pelɓondiral (cokkondiral) : woni leydi buɓɓondira (sokkondira) e tagofeere woɗnde. Ɗum meeɗii kewde : ɓarakke majjum ina tawee to Meksik, e nokku ina wiyee Yukatan. Ɗum waɗii ko ina wona 65 miliyoŋ hitaande. Ko e oon sahaa tagooje biyeteeɗe « dinosoor » majji. Ko tagofeere walla « hoodere laaci » walla haayre mawnde, nde njaajeendi mum tolnii e kiloomeeteruuji 10.

Dental Dowlaaji Amerik

Dental Dowlaaji Amerik (Etaa Sunii) walla e raɓɓiɗinaade Amerik ko dental (federaasiyoŋ) capanɗe joy (50) dowla. Heen 48 takkondiri. Ndi ɓilii ko hakkunde Geec Atlantik e Geec Pasifik ; heedi ndi bannge worgo ko Meksik, bannge rewo ko Kanadaa, bannge worgo ko Meksik. Dowlaaji ɗiɗi keddiiɗi ɗi ko Alaska (bannge hirnaange Kanadaa) e Haway (hakkunde Geec Pasifik). Ko ina wona 14 duuɗe cariiɗe e nder Geec Karaybe e Pasifik. Laamorgo Dental Amerik ko Washington, nder distirik Kolommbiya, mo nganndu-ɗaa jeyaaka e dowlaaji 50 kaalaaɗi ɗi.

Maawiyya wul taaya

Hafeere wul Naaji : njoftiigu Maawiyya e dow «tagooje» mum

Muritani no diidorinoo hannde ko ko moɗti foofaandu, ina fadi e anndude ɗo «hafeere wul Naaji» jogori joofde. Gila e wonduɓe e laamu haa e luulndiiɓe, gila e gollooɓe faggudu luulndiiɓe maa ɓadiiɓe Abdel Asiis haa e jagge laamu calɓotooɗe e juuɗe laamɗo hannde o walla ɗuurtotooɓe ɗum en, gila e ɓesngu goongɗinoowu kala ko ari haa e ɗamtindiiɓe moƴƴere sabu laamaandi duuɓi 50 ndi feewaani, gila e foɓɓanooɓe golle persidaa hannde o haa e ñiŋooɓe ɗum, e wondude noon e dalillaaji.

Tinndol : Ñamlel ko joɓel

 

Ñalawma gooto e ñalawmaaji, ñalɗi Alla ina keewi limotaako, saqqa heɓi gorko gooto, saqqa jippaade ndaɗɗudi nattugol ngoraagu. Gorko oo ko desɗo rewɓe tato sukaaɓe, tee o jibidinii e gooto heen fof. Nde saqqa oo juuti e makko o renndini rewɓe ɓee o haalani ɓe ko heɓtii-mo ko. O holli ɓe joɗnde alanaa-mo ko o jahoowo safroyaade haa ɗo o dañoyi jam fof. Ɗuum noon o waawaa happande ɓe nde o artata ɓayri ko noon ɗum siforii, o naamnii ɓe heen miijo maɓɓe.

han su yin.gif

Huunde e heɓnoove njeenaari teskinndi 1993

Nelson Manndelaa e Feredrik de Klerk keɓii njeenaari ndi sabu mum en firtirde Apartaayd kaaldigal. Manndelaa sokaama duuɓi 27. E hitaande 1994 o woni ɓaleejo gadano hooreejo Afrik worgo.

Hol ko addani Ameriknaaɓe ɓurde heewde heɓde njeenaari Nobel ?

 

Hikka kadi Amerik hollii ko kam ardii to bannge ganndal, sibu mum heɓde ko ɓuri heewde e njeenaaje Nobel ɗe. Ɗuum noon wonaa hikka fuɗɗii. Ɗum fuɗɗii ko gila nde njeenaari ndi sosaa e hitaande 1901.