E hitaande 2007, caggal wooteeji laaɓtuɗi hooreleydaagal e nder lewru saawiyee, Siidi Muhammed wul Sheex Abdallaahi fellitii darnude fedde lollirnde ANAIR fotnde huufde gartaangal mooliiɓe to Senegaal e daaynooɓe feewde Mali ngam naattinde ɓe e nder leydi hee, rokkita ɓe hakkeeji maɓɓe walla kam daama ɓe e lor mo ɓe kawrunoo oo. 

Ñalnde 24 marse 2013, rebel en keɓtii laamu to Santarafrik. Ɓe mbiyetee ko Dental Selekaa. Ɓe njandini ko persidaa Faransuwaa Bosise, mo konu Farayse e Caadnaaɓe mballunoo heɓde laamu. Wiyetee tan ko Alla ñaawii, sibu kanko Bosisee oo, ko nii o heɓrunoo laamu ñalnde le 15 mars 2003.

“Santarafrik wayi ma a taw ko no Muritani e Mali nii hiiteede”, sibu keewgol kuudetaaji e murtooji : kala keɓɗo fetel wiyata ko maa jooɗoo e jappeere hee.

Ñemmbaas ko biineegara renndintee e ɓohe e kibmaasi. Kaas biineegara e kaasuuji sappo ɓohe e buuɗi joy (5) kibmaasi, walla ko ɓuri ɗuum heewde. Ɓuri heewde waɗde ɗum ko sukaaɓe rewɓe e worɓe fof. Ko e bitikaaji ɓe coodata suukara e ɓohe e biineegara e kibmaasi, ɓe ndenndina, ɓe njiiɓa ɗum haa lamma, ɓe ngacca haa ɓohe ɗee coofa e mbuus hee, joom mum yula mbuus oo, wona e ɓuucaade lammo-lammo oo.

Feewde e joɗnde ciftorgol Umar Bah Mboyna

Ooy Fulɓe !
Ooy enɗam Umar Bah Mboyna !
Ooy musiɗɓe e gollodiiɓe Umar Bah Mboyna!
Mi salminii on e innde yiilirde ngenndiire FƁPM e innde fedde ndee e hoore mum.

Musiɗɓe tedduɓe

Ñalnde alkamiisa 11 abriil, ko ñalngu ciftorgol Umar Bah Mboyna. Umar Bah sankinoo ko ñalnde 8 lewru mars 2012. Kono, sabu ngantu, lajal ngal dirtinaa haa e lewru abriil. Yimɓe heewɓe nootitiima e ñalawma hee. Hay so tawii ko o ñalawma sunaare ne, o waɗaa ko e weeyo Pulaagu dowrowo. Kala ko Pulaagu ena huutortonoo walla ena ñaantortonoo e nder nguurndam mum walla e nder kewu mum, addaama ɗoon.
Faawru Jaati Ngenndi ñaantii ɓale ɗee fof, ñaantiri ɗe nate ɓooyɗe, kaɓirɗe harbiyankooɓe e waɗɗiyankooɓe hanki, nde hoɗdu e ndimaangu njogii joomiraaɓe,

Luulndo waɗiino lappol ngam yettinde Mesawuud jaabawol mum e feere ummiinnoo ngam yaltinde leydi Muritani e kiris woni e mum oo. Caggal ɗuum ɓe njaltinii bayyinaango (ñalnde 21 abriil 2013) ina hollita wonde «Mesawuud jaɓɓiima lappol ngol no moƴƴi ». Wondunoo e makko ko Bojel, hooreejo Wiam e Adbul Salaam Horma, hooreejo Sawab e Mustafa Abeydarahmaan, hooreejo RD, e Ahmed Hamsa, hooreejo CUN.

Hol ko addata likƴere ? Addata likƴere ko yah-ngartaa henndu nder poofirgol neɗɗo, yah-ngartaa mo saabotoo ɗum ɗaɗol tino "jofekuusol" (pneumogastrique), tawa ina «dilli» sabu baylagol nokku ɗo rewata ɗoo : nguleeki walla yiite ekn. Likƴere ina heewi arde e neɗɗo e sahaa mo yiɗaano ; ina heen sahaaji nii ina tampina neɗɗo. Ina heewnoo so joom mum «hulɓinaama» likƴere ndee dartoo.

Leyɗe kulanaaɗe Kuudetaa e hitaande 2013 ndee. Hedde 23 saawiyee hitaande ngon-ɗen ndee, won wiɗto bayyinaa hollitoowo kartal leyɗe kulanaaɗe kudetaa e ndeeɗoo hitaande. 

Ndillee ! ndillee ! Ɓoyii haaleede, winndaama haa tampaama : fooftere heewnde moƴƴaani e cellal, joɗnde juutnde moƴƴaani e cellal. Heewnoo wiyeede ko yo neɗɗo duumo e coftal ɓalli, walla duumoo e yahndaade ñalnde fof, hay so hojomaji seeɗa, so dañaama 30 hojom ñalawma kala. Jooni kadi, won wiɗtooɓe newni golle kadi : « won ɗeen golle nder galle, hay so ko hojom walla ɗiɗi haa tati, ina mbaawi lomtaade 30 basiyanooɗi ɗii ».

Sewnde Ganndal, duɗal gardungal momtude humambinnaagal e majjere udditaama ñalnde aset 27 lewru seeɗto hitaande 2013 e nder taƴre 4ɓere leegal Arafaat e gardagol Catal Fedde Ɓamtaare Pulaar leegal Arafaat. Miijo ngoo ummorii ko e sukaaɓe tato rewɓe, hono Rugi Jibi Sammbayel Soh  jeyaaɗo to Moonngel, e Hawwaa Sammba Bah jeyaaɗo to Deysarak, e Ummu Hammadi Njooro jeyaaɗo to Kayhayɗi. 

Jokkorde Luulndo Demokaraasiiwo (COD) yuɓɓinii, kikiiɗe talaata 23 abriil 2013, yeewtere jaaynde ngam habrude cosgol Goomu parlamaan toppittoongu liñcitgol « gajaaɗe ngalu laamu nguu jiñii hannde ɗee ». Ardinaa goomu nguu ko Muhammed el Mustafaa wul Bederdiin, koolaaɗo Kuuɓal UFP, cukko makko ko Bah Aliu Ibraa tergal ADIL. 

So tawii ina wiyee wonde waɗnoo Siidi wul Seek Abdallaahi nomde Abdel Asiis e Gaswaani e Negrii seneraal ko yiɗde ruppaade bone mum en, huunde nde daɗndaani mo ; ina gasa tawa Abdel Asiis ne ko hono ɗuum faanditii heen, so welnaade ofiseeji mawɗi ɗii.