Caggal koolol pinal pattamlamol baɗnongol e nder sahre Nuwaasot, laamorgo leydi Ndenndaandi Lislaamiyankeeri Muritani, tuggude e ñalnde 27 haa ñalnde 29 bowte hitaande 2011, hakkillaaji kuccani ko dowla Mali e wuro wiyeteende Tummbuktu, sahre haawniinde. Waɗnoo toon ko koolol pinal leñol Taamaashek-en walla mbiyen Tuwaareg-en, tuggude e ñalnde 12 haa ñalnde 14 lewru saawiyee (siilo) 2012.

Kawgel fuku ngenndiije Afrik, joofirii poolgu kippu Sammbi e dow kippuuji ɓurnooɗi yaakoreede. Ɓe kawrunoo e finaal hee ko e Koddiwaar, ɓe ndonkondiri haa waktu oo fof (90h) huuɓi, ɓe ndonkondiri e ɓeyde hee (30h), wattindoraa ko tiiruuji (8-7). Nde tawnoo ko Sammbi ɓuri lootaade hikka, ɓe kawi. 

Mbeɗe moolii Alla e Seyɗaane diddaaɗo, mbeɗe mooliimo ɗo golle ɗo,  ɗo  sifaa ɗo e ɗo menndeŋɗo. Mbeɗe moolii e welamma Alla, ummorde e tikkere makko. Mbeɗe moolorii Alla e moƴƴere makko nde, gah lepte makko. Mbeɗe moolii Alla e Alla. 1. E innde Allah; joom yurmeende huuɗtidinnde; joom yurmeende heeriinde. 2. Denndaangal jettooɗe fof ngoodani ko Alla, joom binnde, 3. Joom yurmeende huuɗtidinnde, joom yurmeende heeriinde, 4. Jeyɗo ñalawma njoɓdi! 

Yo Alla daɗndu Senegaal. Waɗi noon, ko gila Abdullaay Wad wiyi ina birga laamu tataɓol, Senegaalnaaɓe heewɓe ko saliiɓe, mbiyi ina potndi heen huunde fof, sibu e miijo maɓɓe, Doosɗe leydi Senegaal ndokkaani hay gooto waɗde manndaaji tati. Abdullaay Wad noon wiyi wonde oon sariya hiisaaki manndaa mum gadano oo, sibu o ƴettaa ko caggal nde o toɗɗaa gadanol, e hitaande 2001, nde njuuteendi manndaa artiranoo e duuɓi joy.

"Hoodere mawnde ñifii to Afrik worgo : Manndelaa wayniima

Nde hoodere mawnde siirtii e asamaan fof, mawɓe ina keewnoo wiyde « won ɗo neɗɗo mawɗo wirnii hee ». Hoodere laaci ISON ma a taw arnoo ko habrude maayde Nelson Mandelaa. "

Naatirde binndanɗe men e Nelson Manndelaa,
e kuɗol Bookara Aamadu Bah

2011 maayii, hoto mo yahdi heen. Eɗen nduttoo (ciftina) e huunde e kewuuji maantinɗi kewnooɗi e mayre.

Estoni, 01/01/11 : leydi mbiyeteendi Estoni naatnoondi e Dental Orop e hitaande 2004, naati kadi wertallo Oroo, woni leydi mum 17ɓiiri. Kayri woni leydi jeyanoondi e DentaSowiyet ngadiindi jeyeede e ngadental.

Ostoraali, 02/01/11, toɓooli doolnuɗi njani e fuɗnaange-rewo leydi ndii, mbonni gese e oogirɗe. Ko famɗi fof 35 neɗɗo maayii heen.

Kalifu,

Juɓɓule parlemaa kam e diisooji minisipaal ina potnoo hesɗitineede ko idii maayiirɗe hitaande 2011. Guwarnama mon, dirtinii laabi ɗiɗi kesɗitingol tataɓal senaa, kam e woote sarɗiyeeje (depiteeji) e minisipaal potnooɗe waɗde ko idii noowammbar 2011. Ɗumɗoo naatnii leydi e kiris juɓɓule dowla.

Henndu ndu welaani ina tampin maa. Tee a huutoriima peeje kala, gila e leɗɗe haa e peeje goɗɗe, a roŋkii seertude heen. Ɗum noon min mbiy-maa yo a rutto to defirdu maa, sibu ñamri ina haɗa heen ko heewi.
Henndu ndu welaani ina tampin maa. Tee a huutoriima peeje kala, gila e leɗɗe haa e peeje goɗɗe, a roŋkii seertude heen. Ɗum noon min mbiy-maa yo a rutto to defirdu maa, sibu ñamri ina haɗa heen ko heewi.

Duuɓi ɗiɗi jooni, Google woni ko jarribaade otooji kattanɗi nawde koye mum en hakkunde otooji goɗɗi, ɗi coklaani konndireede. Miijo-ɗaa tan, ɗo njagguno-ɗaa e walaŋ oto maa, ina doga doole, tan ngoppaa, leƴƴitaa joɗnde (siis) njoɗi-ɗaa oo, poocco-ɗaa, mbiyaa « yo neɗɗo ngofƴo ɗoo seeɗa, ɓayri ina woɗɗi yettaade tawo !» Oto jokka dogdu, aan aɗa ɗaanii, ina reega hakkunde otooji, ina doga fotde 160km/w.

Kala hitaande nde nguura ŋakki, keew-ɗen wiyde ko «hikka ko hitaande». Fulɓe kadi mbiyi «ko haalaa hikka, wonaa ɗum jangtetee mo wuuri». So tawii rawane e hitaande 2010 ndee, ndunngu, gulaali ngullii e Afrik bannge hirnaange haa teeŋti e leydi men, toɓo heewi ha yimɓe kaasti, sabu miɗo siftora, so kammu gijinooma, yimɓe fof ɓamda «bone waɗii kadi, ƴiiwoonde ƴiiwii»; Sihsihɓe e Njaayɓe ko maayɓe kulol, Jaakɓe e Jeŋjenɓe e Sohsohɓe ngonata ko e ubbude lamɗam, mo njiy-ɗaa fof ina mooloo Alla e bone toɓo e ilam. 

E tonngoode ɓennunde ndee, en ngardiino e daartol men haa ɗo mbiy-ɗen : « Ɓalli koloñaal en ngulii, maayɓe keewii. Ɓe njuurnii, ɓe njuurnitii, ɓe tawi no ɓe kaɓirtee nii, wonaa noon : ngenndiyankooɓe ndartorii ɓe ko « hare bettel » (geriyaa), kamɓe ɓe keblanii ko hare kuccondiral, maa hare jawre, ɓe nguddii ko e postooji maɓɓe, aɓe padi yimɓe ɓe nganndaa to ummortoo ɓe, hol nde njanata e maɓɓe (bettoowo tintintaa), no ɓe njanirta e maɓɓe. Ngaanumma waɗii ! Ɓe pellitii kamɓe ne haɓtoraade hare bettel. » Jooni eɗen njokka : Guroo, gaño Afrik e Muritani

Ene jaggaa e dow leydi ndi nguurɗen ndi, ko neɗɗo tan waɗi Hakille, ko kanyum tan woni kaggilɗo, Ko heddi ko fof, wuur tan kono hakkille alaa. 
Ɗum kam ko goonga, walla ko wanyƴeede neɗɗo woni ɗoon? 
Ko goonga neɗɗo feewnii laaɗe diwooje, masiŋaaji e kaɓirɗe keewɗe baawɗe wallude mo e nguurndam makko. O feewnii kaɓirɗe baawɗe yiyde geɗe goɗɗuɗe mawɗe gonɗe e nder aduna (lonngorɗe), bayɗe no galaksiiji (deente koode), o feewnii kadi kaɓirɗe baawɗe wallude mo yiyde geɗe pamare ɗi njiyyotaako e gite ɓole, ko nanndi e mikoroskop (longorɗe geɗe pamare), baawɗe wallude mo yiyde geɗe gaddooje nyabbuuli, ko nanndi e mikorobaaji e wiirusaaji.