Ñalnde alarab 23 ut 2023, Inndo naatii pellel leyɗe 3 kattanɗe juurninde laana dow lewru, caggal nde juurni toon laanel mum biyeteengel Chandrayaan-3 (laana lewru he ɗemngal sanskrit). Ɗeen leyɗe 3 ko ɗeeɗoo ngonnoo : Riisi, Dental Dowlaaji Amerik, e Siin, jooni Inndo waɗtii ɗe 4. Tengiti ngal dow kadi, ngel juurii ko ɗo metti juuraade, sibu ko to worgo lewru too, nokku mo anndaaka no feewi. Hade ɗuum noon, Inndo enndiino ɗum e hitaande 2019, kono laanel maɓɓe majjiri ɓe nde ari haa wiyi ine juuroo. Yanti heen kadi njaru ngolɗoo juurnugol he lewru ɓuri famɗude (to woɗɗi), tuugnorɗe juurnugol leyɗe keddiiɗe ɗee fof. Ko Inndo ferii e ngolɗoo laawol koo ko feccere ko ferinoo e hitaande 2019 nde galli juurnude he lewru laanel mum gadanel. Waɗi noon ko Inndo ine heewi annduɓe ɓe kattanɗe toowɗe, ɗum noon joɓeteeɓe ko hakindii. Ko e hitaande 1976 Riisi (ndonndi Dental Sowiyet) idinoo juurnude toon laana mum, kono laanel mum Luna-25 ɓooyaani ko ronki juuraade e oon nokku gooto he lewru.
Waɗii jonte tati ko Chandrayaan-3 lottanoo. Ɗum noon ka leelii he laawol, sibu hay lappi Apollo e kitaale 1960 e 1970 jolnunooɗi yimɓe, ko balɗe seeɗa mbaɗi e yolnde. Waɗi noon ko njerƴirka (fiisee) Inndo ɓuri ɗe Apollo ɗee famɗude doole. Maa ka yirlii leydi fotde laabi 6 nde ka dañi doole tiindtineede e jirlol lewru fotde balɗe 30. Inndo woni leydi Asi ngadiindi neldude, e hittaande 2014, jowitiingel jirlotoongel Mbaañ. Endi anniyii, hitaande faande, neldude yimɓe he weeyo ngam yirlaade Leydi fotde balɗe 3.
Ɓeeynirka Luna 25 lottanooka ñalnde aljumaa 11 ut 2023, ka Riisi yiɗnoo juurnude kañum e lewru, yanii e lewru ñalnde alet aset 19 ut 2023, caggal nde majjorindiri e ɗowooɓe golle ɗee to Leydi gaa. Riisi jooɗiima duuɓi 47 huccanaani yahde weeyo. Ko Luna 24 sakkitinoo juuraade he lewru ñalnde 18 ut 1976, artiri 170 garaam lewdi (nduufdi lewru). E oon sahaa, annduɓe Riisinaaɓe ndalliniino goodaangal toon ndiyam. Tee oon kabaaru saaktanooma kadi he jaaynde wiyeteende « Geokhimiia », firaa e Engele, kono annduɓe leyɗe hirnaange nooynii ɗum haa nde ganndo Ameriknaajo biyeteeɗo Arlin Crotts to Duɗal jaaɓi-haaɗtirde Columbia to New York yaltini binndanɗe keewɗe paatuɗe heen, ɗe jaaynde Futura Sciences ƴettiti. Winndere ndee jooɗiima duuɓi 37 caggal Luna 24 nde leyɗi ngoɗndi huɓindii karallaagal juurnugol dewindangol laaɗe weeyo dow lewru (soft landind), sibu ko ñalnde 14 desaambar 2013 ɗoo tan laanel Siin biyeteengel Chang’e 3 waawi kadi juurnireede noon dow lewru. Ko Luna 24 kadi sakkitinoo artirde he Leydi santitoŋ lewri haa ñalnde 16 desaambar 2020 (lappol Chang’e 5).
Kadi ɗoo e 2030, Amerik e Siin ine nganniyii jippinde toon yimɓe. Juurnugol ngol weeɓaani. Ɓeenirɗe Israayiilnaaje e sapponnaaje ndonkii waɗde ɗuum e lebbi jawtuɗi ɗii.
Bookara Aamadu Bah
