Hol ko woni ganndal ?

Fuɗɗoraade innde jurmotooɗo, jaafotooɗo, caggal yettude geno e nulaaɗo mum (JKM) mi salminii ma, mi juurimaama hooreejo bayyino Fooyre Ɓamtaare, Bookara Aamadu. Miin mbiyetee-mo ko Aamadu Demmba Koorkel Soh to Kayhayɗi, koɗ-mi. Mi meeɗii noddude ma laabi ɗiɗi miɗo yettu maa e darnde maa e hooreyaagal maa e jaaynde.

Ko mi dilloowo sahaa e sahaa fof e kiirɗeeli duɗe Pulaar, miɗo heewi weddaade ngalɗoo naamnal : Hol ko woni ganndal ? 

20 suwee, ñalngu mooliiɓe

E nder kitaale ɓennuɗe ɗee, leyɗe keewɗe e diiwanuuji keewɗi ina mawnintunoo ngootiri fof ñalngu mum mooliiɓe. Won heen nii mbaɗatnoo ko yontere no woorunoo. Kono ina ɓurɗi maantinde e ɗii ñalɗi, ñalngu 20 suwee, ñalngu mooliiɓe wonande Afrik. Nde tawnoo mooliiɓe ɓuri heewde ko e Afrik, Batu kuɓtodinngu Fedde Ngenndiije Dentuɗe felliti, e batu mum njooɗinoongu ƴetti hawraande 55/76 ñalnde 4 desaambar 2014, ngam yiɗde wallitde Afrik e ndee darnde, 

Woote hooreleydaagu : Muritani ɓeydiima lofaade

Ciftoren tan, caggal dirtingol wooteeji meeriiji e dipiteeji ngol rewaani laawol ko ina tolnoo e duuɓi ɗiɗi, laamu Moritani fellitiino yuɓɓinde ɗiin wooteeji e lewru oktoobar 2013, e oon sahaa luulndo ngo muum (ko lollirnoo “COD”) salii yahdude e ɗiin wooteeji, ɗi paɓɓa e lewru noowammburu, woodi e luulndo hee serindiiɓe, tawtoraa ɗiin wooteeji (ko wayi no Tawaasul), kono heddiiɓe ɓee calii. 

Loraa Bagboo ko ñaaweteeɗo !

 

Ñaawooɓe Ñaawirde Kuuge Winndereere (CPI) wonnde to La Haye (laamorgo Pays Bas) fellitii ñaawde Looraa Bagboo, oon gonnooɗo hooreejo leydi koddiwaar. Ɗuum, ko caggal nde ɓe cikkitii dalillaaji gaddanooɗi ñaawirde ndee addude mo toon e wiyde ina ñaawa mo.  Jooni noon, ɓayri ɓe pellitii ñaawde mo, firti ko won dalillaaji njogaa gaddanooji yimɓe tuumde mo geɗe nay (4) : warhoore aadeewo, woni warngooji e njangu e rewɓe e golle yoorɓerndaagu kam e ownugol beeli. 

Niang Oumar.jpg

Notre contribution au débat sur l’origine et la signification des mots « capaato »...

La question posée sur l’étymologie et le sens que pouvaient avoir  en  pulaar les mots /capaato/ (au singulier) et /safalɓe/ (au pluriel), désignant les Arabo-berbères ou Maures, est une question tout à fait légitime pour qui souhaite comprendre et décrypter quels étaient les rapports de cohabitation entre les Maures et les Fulɓe

Au-delà des peuls, les maures ont également été en contact  avec d’autres populations négro-africaines, à savoir les Wolofs, qui les désignent sous le terme « Naar ».

D’où viennent ces appellations ? Que signifient-elles ?  Quel lien peut-on établir entre les différents termes par lesquels les peuls et les wolofs désignent les maures ? 

Ɓataake feewde e Fedde Ɓamtaare

 

Ko adii kala ko calminaali am tedduɗi fayde e mon, mboɗo nelda on duwaawu nde geno rokkata on cellal e coftal, ngam mbaawon jokkude golle mon.
Gila puɗɗii-mi janngude Pulaar, haa mbaaw-mi tarde, mbaɗtu-mi soodde jaaynde FOOYRE ƁAMTAARE. Sinno ko sago jaaynde nde waɗta yaltirde  balɗe 15. Mboɗo yiɗi anndude mbele ɗum naamndii ko ngalu walla alaa naamndii ko darnde mawnde?

Mande Nuwaasoot jogotoo mbaydi laamorgo ?

 

Jamma alkamisa, 3 lewru sulyee 2014, hay asamaan gasnaani ruylinde (waɗde duule) tawi ko won nokkuuji Nuwaasoot e Jehre Senkiyeem ndee kujjitii ndiyam e mbooko. Nde ƴiiwoonde ndee toɓi, tawti diƴƴe ɓulatnooɗe ɗe ndartaaki gila e ndunngu rawane, gaddannooɗe galleeji keewɗi woppeede e laataade biille. 

Cosgol duɗe to Catal Riyaad

 

Oo talaata ko kaalteteeɗo e kala sahaa. Nguu ñalngu yantii e daartol Pulaar, 10-06-2014 oo talaata, Faatimata Nalla Sih e Kajjata Sih e AJDR  woni Fedde Sukaaɓe Ngam Ɓamtaare Riyaad (Association des Jeunes pour le Développement de Riyad), ƴettii pellital ngam yenaneede leñol ngol ŋakkiraa ko hirjino. Ko ɗum woni sabaabu yoga e almuɓɓe duɗal Aamadu Hampaate Bah, ngal PK7 yuɓɓinde ndee yeewtere hirjino ngam teskaade kala leñol ɓamtii ko e ɗemngal mum e pinal mum. 

Bilaal wul Yamar sankiima

 

Bilal wul Yamar sankiima ɗoo e Nuwaasoot ñalnde 18 suwee 2014, caggal rafi juutɗo.  Bilaal wul Yamar ! Min ngadii nande ndee innde ko e hunuko Al Hajji Ngayde (yo Alla yurmo ɓe, yaafoo ɓe) rewrude e onndooji Rajo Muritani. Gila ndeen, haa hannde, wiyde « Bilaal wul Yamar, wayi ko no wiyde Rajo Muritani nii ». 

Kawgel fuku winndere 2014

Kawgel 20ɓel (baɗtungel 20) fuku winndere udditii ñalnde alkamiisa 12 sulyee 2014 to Beresiil. 32 kippu (leydi) ina tawtoraa ngel. Feere yuɓɓinde kawgel ngel ƴettaa ko ñalnde 26 mee 1928 to Amsterdam. Nii woni e hitaande 1930 kawgel gadanel yuɓɓinaa e hitaande 1930 to Uruguay. Kippuuji 13 fat tawtoranoo heen. E hitaande 1982, kippuuji tawtoraaɗi ɗii njettiima 24. 

Funeeɓe jibinaaɓe ina njaggondiri juuɗe

 

Ɗum waɗi ko to Dental Dowlaaji Amerik. Debbo gooto ina wiyee Sarah, jibini funeeɓe rewɓe ina njaggondiri juuɗe. Tawanooɓe ɗum ɓee fof ndonku jaggude gonɗi mum en. Kamɓe e yumma maɓɓe fof aɓe celli, aɓe e jam. Yanti heen, ɓe ngonaa giƴiraaɓe tan, ko ɓe funeeɓe goonga e goonga.

Jibi Muusaa joop_0.jpg

Diine : Njuulu jejjitte

Yahyaa Bun Yahyaa yeewtanii min, wiyi : “mi janngii e Maalik, gaa Ibnu Sihaabin, gaa Abii Salamata Bun Abderahmaan, hono Abii Hurayrata yo mbelemma Alla won e makko (YMWM) : hono Nelaaɗo Alla mo jam e kisal ngoni e mum (JKM) oo wiyi : so tawii gooto e mon ummiima ina juula, seyɗaani ina naata e mum wona e bonnude hakkille mum haa roŋka anndude ɗo yahratnoo, firti ko roŋka anndude no foti darɗe ɗe juuli, ɗum so heɓtiima njuulu gooto e mon yo sujju, cujjanɗe ɗiɗi tawa o mo jooɗii.