E hitaande 2012, ñalnde 1 e ñalnde 2 lewru jolal,  ɓesngu Bagodin e kuuɓal, Harlaw, Dekle e Maalum bisminooma Baaba Maal e Daande Leñol e nder wuro Bagodin, teddini ɗumen teddungal ɓooytowal daarteede. 

Fooyre Ɓamtaare, jaaynde wootere wajjere yaltoore e Muritani tawi ko e ɗemngal ngenndiwal, nde nganndu-ɗaa jeyaa ko e jaayɗe ɓurɗe duumaade, ina sokli ballal yimɓe fof. 

Hooreejo leydi Tuunus, hono Monsef Marsuki woppii tataɓe ɗiɗi e njoɓdi mum. Ko ɗum woni ko o habri ñalnde aljumaa 18 abriil 2014. Hujja mo o rokki ko wiyde « ngon-ɗen ko e caɗeele kaalis e faggudu. Dowla ina foti rokkude yeru moƴƴo (…). Ko ɗum addani mi fellitde ustude njoɓdi hooreejo leydi yoɓetenoo ndii ».

To bannge pinal, en ngoppii ko men tee eɗen nganndi, “kala goppuɗo pinal mum nanngata ko ngal janono, moƴƴinana jeyɓe kanum boniree”
To bannge faggudu, subaka fof e Alla ko en woytiiɓe basal. To bannge renndo, jokkere enɗam nattii, aduna wontii aduna hoyre am hoyre am, hay gooto woƴaaka banndu am walla horeeru am. To bannge dawrugol, ɓiɓɓe yumma ceerndii kiraaɗe, ɓiɓɓe baaba mbonondirii.

Tuggi 18 haa 20 desaambar 2013, “ñalngu winndereewu nagge” ngadanu yuɓɓinaama to Ngaawundere. Ko ina wona cate 10 Tabital Pulaagu e Bilitol Fulfulde tawtoraama ɗuum. Ko ujunnaaje ujunnaaje neɗɗo nootitii heen. Ngalu keewngu kadi waɗaama heen, walla kam ummiima e juuɗe, naatii goɗɗe, hay so tawii kalfinaaɗo Bilitol gonɗo e wuro hee, seedtiima wonde « mi tinaani oon kaalis kaaleteeɗo…».

Kariim Wad, jahroowo hikka e duuɓi 45 mo Senelgaalnaaɓe innirnoo « kalifu Asamaan e Leydi » walla kadi « Kalifu Winndere » Alla e mum heewnoode mbaawka nde baaba mum, hono Abdullaay Wad, laaminoo Senegaal ndee, mbiy-ɗen Kariim Wad, cokranooɗo tuumeede « galɗirgol ngol rewaani laawol » ñaawetee ko e lewru suwee faandu nduu, kanko e woɗɓe tuumaaɓe « waalitde mo e ɗeen golle galɗirgol ngol rewaani laawol ».

Ñalnde aljumaa 25 abriil 2014, Fedde Ɓamtaare Pulaar e Muritani sosii catal to leegal Riyaad e tawtoreede Yiilirde Ngenndiire Fedde ndee, e gardagol hooreejo mum hono Aamadu Umar Jah. Catal ngal sosaa ko caggal nde terɗe duɗal Aamadu Hampaate Bah njokkondiri e Fedde ndee ñalnde 27 marse 2014, ngam yiɗde gollondirde e mum. 

Ko Ebolaa urmbitii hikka to leydi Gine koo, heewɓe mbiynoo wonde wirus oo ummorii ko Afrik hakkundeejo, ɗo ñawu nguu ɓurnoo anndeede. Ko goonga, wirus baɗɗo bone hikka to Gine oo, ina nanndi e mo « Zaire » oo no feewi (fotde 97%). Kono 3% ɗi wirisaaji ɗiɗi ɗii ceerti ɗii, wonande annduɓe, ina njona e wiyde wirisaaji ɗiɗi ɗii ina njiidi, kono ɗi ngonaa gooti. 

Hol ko woni paawngal tuƴƴam ngal mboros (wirus) Ebola ?

Ko ñawu wiriseejo (mo wiris addata). Ngu inniraa ko weendu wonndu sara Yambuku, to Konngo. Ko ɗoon fof o fuɗɗii waɗde bone e yiyteede e hitaande 1976. Gila ndeen, sahaa e sahaa fof, won ɗo o wulletee, haa teeŋti noon e nder leyɗe Afrik. Nde ngu feeñi fof, ngu warat yimɓe haa heewa. 

ADESKOO (ADESCO) Fedde daraniinde Ɓamtaare faggudu, renndo e pinal Oolo-oolooga yuɓɓinii balɗe tati pinal e nder wuro Oolo-oolooga, tuggude 24 haa 26 lewru saawiyee (siilo) hitaande 2014.

Ñalnde 04 lewru duujal hitaande 2014, koɗungu Laamɗo miskineeɓe e miskineeɓe artiranooɓe ummoraade Senegaal teskinii to Karefuur Madriid e nder Nuwaasot, laamorgo leydi Muritani, no feewi. Koɗungu nguu ɓooyat daarteede. Laamɓe miskineeɓe jaɓɓorii hoɗɓe mum ko garnatuuji, bede (matarakuuji) e kasooji. 

Tanaa barwaro waɗii ñalnde 04 lewru duujal hitaande 2014, heedde waktuuji 2 subaka e Laawol Njoorto, hakkunde Nuwaasot e Butelmiina, yooɓorii fittaandu giɗo, musiɗɗo denndanooɗo nguurndam hono Ibraahiima Aali Mbaay lollirɗo Yero Kajjata mo Sorimalee, tawi yeeƴaaki alyatimeeɓe.

Maayde mantaani oo gorko, mo nganndu-ɗaa, wonnoo e nguurndam fof ko juulɗo teskinɗo, sabbundu ɓesngu, kuutorgal banndiraaɓe, jokkoowo leñol e enɗam.