Daartol jakariyaa e ɓiyum Yahyaa (JKM)

0
1049
Natal ŋarɗinirgal yaynirde e binndi diine lislaam
Natal ŋarɗinirgal yaynirde e binndi diine lislaam

Geno toowɗo o wiyi : « ciftorgol yurmeende joome  ngam maccuɗo mum Jakariyaa » simoore mariyam, kaawise : 2  hono Wahaab bun Man mbahi wiyi : kanko annabi   Jakariyaa ko o ɓiy Adnaan  gooto e ɓiɓɓe annabi Sileymaan, ɓiy Daawuuda (JKM). Binndoowo gooto ina wiyee Ɗabrii wiyi : Jakariyaa ko ɓiy Yuhnaa ko o annabi tiiɗɗo e nder diina.  O yahii haa o heɓi duuɓi teemedere e noogaas o dañaani ɓiɗɗo gorko, e fawaadee haala Geno e nder Ɓuraana mum tedduɗo, « o wiyi  joomi am, miin dee mi lohii to bannge mawngu, hoore  am ranwii wiyii tal, etee mi laataaki e ñaagaade ɗo maa ɗoo joomi am  malkisu » simoore Mariyam, kaawise :4  Geno (JKM),jaabii mo wiyi : « eehey maa Jakariyaa, minen a min mbeltinir maa ɓiɗɗo gorko ina wiyee Yahyaa » simoore mariyam, kaawise :7. Innde Yahyaa firti e ɗemngal Pulaar ko guuroowo walla guuro, so raɓɓiɗii. Hono Sadii wiyi « ooɗoo yahyaa, woni gadiiɗo innireede Yahyaa ko adii  tagoore makko. »

Ndeen Jakariyaa nanii ko Maleykaaji ɗii mbiyi ɗum koo, o wiyi ɗi : « maande ɗumɗoon ? » O tinaani  haa Jibiriil (JKM), ari e makko, wiyi mo : « eehey maa Jakariyaa, hoto haalan hay gooto fotde balɗe e jammaaji mum », Jakariyaa heɓɓitii wiyi Jibriil e nder Ɓuraana tedduɗo oo, « miin kam hol no laatortoo mbiɗo daña ɓiɗɗo etee ina laatii jom suudu am ko dimaro, fawii heen kadi mbiɗo wayi nii naywude e ñanngude ». Firti ko, minen no min bayi nih, hol no min dañirta ɓiɗɗo ? Ee ndaw ko haawnotoo ! Jibril wiyi mo e nder Ɓuraana tedduɗo « ko hono nii dee, joome wiyi,  to mum ɗoo noon, ko huunde newiinde.  Ko goonga  mi tagiima gila  a wonaani hay huunde » simoore Mariyam, kaawise : 9 Caggal ɗumɗoon, hono winndiyanke gooto ina wiyee Sadii wiyi « ndeke e nder ɗeen ɗoon balɗe jom suudu Jakariyaa oo ko ellinooɗo omo  seerti  heen,  nde annabi Jakariyaa renndunoo  e jom suudu mum tan, oon  ƴetti reedu ɓiyum biyeteeɗo Yahyaa oo. Ndeen debbo oo  jibinii yahyaa o yetti geno, ko ɗoon noon o wayi no manndilɗo nih e nder diina. Ngam weltaare o yahi, o ɗuufnoyii ngam rewde geno toowɗo oo, o woni e woyde sunaare jamma e ñalawma, o ñaamataa o yarataa, o ronkanaa yo o ɗeƴƴu, o heɓɓitii o wiyi kanko jakari : eehey maa joomi am ! Miin kay ɗaɓɓu mi e maa ko ɓiɗɗo gorko ballo. Geno toowɗo oo lonngini annabi jakariyaa, wiyi ɗum « eehey maa Jakariyaa, aan mbiyno-ɗaa ko yo a hokke ɓiɗɗo balloowo, ballo noon laatotaako so wonaa e ndiiɗoo baadi. » Yahyaa noon nde jibinaa ndee geno addi ɗum tan, ko newiiɗo, moƴƴo jikku. Hono  no geno wiyri e nder Ɓuraana « miin dee mbiɗo huli waasde ballo caggal am  ngam ina laatii jom suudu am ko dimaro,  hokku am ummoraadee maa  ɓiɗɗo gorko balloowo tawa ina rona mi, ronora koreeji Yaaguuba; joomi am  mbaɗaa  oon  neɗɗo tawa ko neɗɗo  belaaɗo ma » simoore Mariyam, kaawise : 5-6. Hono Sadi kadi wiyi : « ina teeŋti ina laatii  hono Yahyaa ari ko e nder yonta gooto e laamɓe ronironaati ɓesngu Israayiilnaaɓe. Oon ɗoon laamɗo noon ko neɗɗo jiɗɗo rewɓe sanne, kono omo goongɗini Geno ina woodi.» Ina laatii duuɓi jom suudu oon laamɗo ngoɗɗii no feewi, etee ina anndi kadi jom galle mum no wayi e rewɓe, ndeke kanko jom suudu oo omo jogii ɓiɗɗo debbo ceɓorɗo, mo o jibidinaani e laamɗo oo, omo yiɗi waɗdude ɗum e laamɗo  oo  mbele resa ɗum, haadi kanko o gaynii hankadi ngam heddanii mo tan ko maayde. Jooni  noon kanko debbo oo,  o ñaanti ɓiɗɗo debbo oo haa yooɗi, o addi ɗum haa e yeeso laamɗo  o holli ɗum ɓiɗɗo debbo oo, o ñaagii laamɗo oo yo res ɓiɗɗo debbo oo. Laamɗo oo wiyi mo « haa mi yaha to Yahyaa mi naamndoo ɗum so resde ɓiy jom suudu mum ina dagii walla alaa.» Laamɗo oo ummii yahi to annabi Yahyaa ɓiy Jakariyaa, nde o yettii o naamndii Annabi Yahyaa o wiyi ɗum : « eehey maa annabi Yahyaa ! Aan kam, resde ɓiy jom suudu mum ina dagii ?» Annabi Yahyaa wiyi mo « alaa ɗum dagaaki.» Kono kanko naamndiiɗo oo noon ɓernde makko ina reerɗi e resde ɓiɗɗo debbo oo. Yumma e ɓiɗɗo ndenndidintaake e dewgal.  Annabi Yahyaa wiyi mo « ooɗoo ɓiɗɗo debbo hankadi daganaaki ma.» Ndeen kanko laamɗo oo o nanii ko annabi Yahyaa haali koo tan, o tikkani ɗum. Ko ɗum  tagi ina wiyee kala  ko neɗɗo anndi so naamndiima ɗum, so haalanaama ɗum ina mettina, hoto o naamndo ɗuum. Hay Ɓuraana mo geno jippini e  rewrude e Muhammad (JKM) ina feeñnini ɗuum, ngam Geno Toowɗo Oo wiyi : « hoto naamndo-ɗee yoga e geɗe so on kaalanaama mettinon.» Ko nii woni kanko laamɗo oo laawol diina haɗii mo resde njutteen makko, o mettinii heen no feewi, debbo makko wiyi mo « jooni mbaɗataa ko ndaanii :  waɗ feere mbaraa annabi Yahyaa so aɗa yiɗi resde suka debbo oo, ko ɗum fooftintu maa.» Kanko laamɗo oo, o naatii e ndeen feere o fellitii hankadi warde annabi Yahyaa. Waɗi noon,  omo anndi so o waraani mo, so o resii ɓiɗɗo debbo oo, sirlu makko saaktoto. Caggal ɗumɗoo o yamiri yo Yahyaa ware.  Ndeke annduɓe Israayiilnaaɓe tinii ɗuum, ɓe ngari e laamɗo oo, ɓe mbiyi ɗum « so tawii a warii Yahyaa nganndaa toɓɓere ƴiiƴam makko  so memii ndiiɗoo leydi, hay huunde wontaa fuɗ ɗoo, kala ko aawaa  heen, haa aduna gasa fuɗataa.»

Hono biyeteeɗo Asiis wiyi « ndeen laamɗo o nanii ko annduɓe ɓee kaali koo, o yamiri yo ɓe kirsu annabi Yahyaa e so ɓe kirsa mo, yo ɓe cakku lahal  kiri ngam reentaade ƴiiƴam ɗam hoto memde leydi. Ɓe mbaɗiri noon, ɓe njahi, ɓe nanngi Yahyaa, ɓe ngaddi ɗum haa yettii, kañum ne duudaaki, jaɓiri ngam geno tedduɗo, ngam ina anndi ko ko maayata. Ɓe kirsi mo haa o maayi no laamɗo o  yamirirnoo ɓe nih, hay toɓɓere memaani leydi. Caggal ɗuum  kanko laamɗo oo, o ɗaɓɓi kadi yo ɓe ngaddoy baaba mum Yahyaa hono annabi Jakariya o hirsa ɗum kañum ne. Ndeke Jakariyaa tinii ɗuum, o dogi,  ɓe ndonki yiytude mo. Annabi Jakariyaa (JKM), ina dogatnoo  haa ari e lekki ngooti o wiyi ɗum « aan lekki, tiiɗno paabo-ɗaa annabi Jakariyaa haa daɗa he warngo ». Nde o wiyi noon tan, lekki kii  feecii e hakkunde, Jakariyaa naati nder makki, geno uddi ki haa ki wayi no ki waynoo. Kamɓe heddiiɓe ɓee, ɓe ngoni e yiylaade mo eɓe ndewi e Sawaawo makko haa ɗuum majjiri ɓe. Ndeke Ibliis mo Geno huɗi oo ina anndi ɗo annabi Jakariyaa woni. Kamɓe yiylotonooɓe annabi Jakariyaa ɓee,  ɓe tinaani tan haa Ibliis kuɗaaɗo  oo ari e maɓɓe e mbaadi neɗɗo nayeejo, o  wiyi ɓe « miin miɗo anndi ɗo annabi Jakariyaa woni.» O ardii ɓe haa o yettini ɓe lekki ki Jakariyaa  naati kii, o wiyi ɓe « kiiɗoo lekki  ko heen annabi Jakariyaa mo jiiyloto-ɗon oo  naati.» Laamɗo oo  yamiri yo ɓe ngaddu riis ɓe taƴa fooɓre lekki kii e hakkunde. Ɓe ngaddi riis ɓe ndiisi lekki kii e hakkunde, ɓe taƴi ki. Nde ɓe taƴata lekki kii ndee e wiyde maɓɓe, nde yahi haa riis oo memi hoore Jakariyaa tan, o wulli haa ɓe nani, o  wiyi « aah ! ». Ɗoon e ɗoon Jbiriil (JKM) jippii e makko wiyi mo « eehey maa  Jakariyaa ! Joome wiyi maa hoto nantu aɗa wulla caggal wulaango maa ngoo, so tawii o nantii tan, maa o yaltine e feɗde annabaaɓe.» O deƴƴi kanko annabi Jakariyaa, ɓe taƴi mo wondude e fooɓre ndee, ɓe mbaɗi pecce ɗiɗi. Ko ɗoon o anndi ndekete  annabaaɓe ko  kañum en ɓuri heewde caɗeele, walla joote.

Hono Saalabi wiyi Annabi Jakariyaa maayiri ko duuɓi teemedde tati. Won wiyɓe kadi ina ŋakki ɗuum seeɗa, ko Geno ɓuri anndude. Hono winndiyanke Sadi wiyi « lekki ki annabi Jakariyaa taƴdaa kii, ki wonnoo ko nokku ina wiyee Banaabile, ko ɗoon kadi o ubbaa, caggal ɗuum o egginaa o nawaa nokku ina wiyee Halaba, etee yenaande makko ina lolli ɗoon haa jooni ». Sadi kadi wiyi « Yahyaa ɓiy Jakariyaa, nde hirsetee ndee,  wonnoo ko Palestiin, ko ɗoon kadi o hirsaa, ɓalndu nduu ko ɗoon ubbaa, kono hoore ndee ɓe nawi ɗum, ɓe ubboyi ɗum to Saam. Juuɗe ɗee ɓe ubbi ɗum en ko to Beyruut, koyɗe ɗe ɓe ubboyi ɗum en ko to nokku ina wiyee Saydaa. Yo moƴƴere Geno jom baawɗe o won e maɓɓe. Saalabi kadi wiyi « nde yahyaa ɓiy Jakariyaa maayi ndee tawi heɓii duuɓi capanɗe jeenay e joy (95H).» Hono Kataadatu kañum ne wiyi « nde Baktansara baabilonaajo oo naati El Bayti Makdis, o ari e nokku, o yiyi ɗoon ƴiiƴam Yahyaa ina bagbagta, ina fasa  no ndiyam ngonɗam e nder barme fasirta nih.» Kanko Baktansar  o fodii ko o kaɓoowo e leñol annabi Yahyaa, ɗum woni Israayilnaaɓe ɓee, ko ndeen o ƴetti konu makko  nguu  o yahi, o haɓi e Israayiilnaaɓe haa o fooli ɗum en. Nde o fooli ɓe tan ƴiiƴam pasatnooɗam e nokku gooto ɗam, dartii seeɗa. Hono biyeteeɗo Seydu bun Waaqid wiyi « nde Waliid bun Abdul Malik  bun Morwaan mahi jamaa mum ndee, mo nganndu-ɗaa ko kañum aafi ɗum to Damas ɗoo, o halfini mi mahateeje ɗee, o wiyi ɗoon ɗo mi tinaani mbiɗo darii ɗo maɓɓe ɗoo tan, haa feeñani  mi damal luuro haayre ndee ina uddiraa kaaƴe, etee a min nganndiri Waliid ɗumɗoon. Nde yahi haa jamma naati, Waliid ari e jamaa hee ina jogii e juuɗe mum sonndel kuɓɓoowo, o darii e wimmbo haayre ndee, o yamiri yo ɗum uddite, uddit-mi haa o yiyi nokku gooto ina ɗoon ina waɗi lobbuɗi nay, hakkunde lobbundu e lobbundu fof ɓurataa diraaje tati, e yeru o tawi ɗoon wakannde ina uddii ina sokiraa kannaar njamdi, o udditi ɗum. Nde o udditnoo tan, o yiyi e nder heen hoƴƴudu neɗɗo ina waɗi leeɓi ɓaleeji kurum ina wayi no waano, ellee ko ɗoon e ɗoon ɗum addaa ɗoon. Ndeen ɗoon wakannde kadi ina waɗi alluwel danewel  ina winndaa heen « ɗumɗoo ko hoore Yahyaa ɓiy Jakariyaa ». Caggal ɗuum, nde Waliid yiynoo ɗumɗoon ko adii nde o yiyata hoore ndee, o faami ko ɗum woni. Caggal ɗumɗoon o yamiri yo ɗum ruttee nokku mum, o wiyi ɓe yo ɓe mbaɗoy ɗum to les salndu jamaa nganndaaɗo ina ɗoon. Nduun salndu noon woɗɗaani Mihraab jamaa kaa. Ɗum wonti no yenaande nih, ngam ɗum waɗtaama nokku juurateeɗo.

Jibriil Muusaa Joob
Tel : 46 56 51 10
WhatsApp : 34 46 64 47

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.