Alhajji Mahmuud Bah, fiɓnde, duwaaw e jaambaraagal

0
1487
Alhajji-Mahmuud-Bah-to-Makka.
Alhajji-Mahmuud-Bah-to-Makka.

Ñalnde fof Muritani ummanii aawtaade e lasde annduɓe mum ngam yantinde ɗumen e ndonaandi ngenndi, araaraay teddungal hoota e Alhajji Mahmuud Bah, gorko Jowol Sahre. En njahrataa ɗoo to bannge no o janngiri, keewal almuɓɓe makko walla e seedanteeje toowɗe, ɗe o heɓi. 

Ñalnde fof Muritani ummanii aawtaade e lasde annduɓe mum ngam yantinde ɗumen e ndonaandi ngenndi, araaraay teddungal hoota e Alhajji Mahmuud Bah, gorko Jowol Sahre. En njahrataa ɗoo to bannge no o janngiri, keewal almuɓɓe makko walla e seedanteeje toowɗe, ɗe o heɓi. En kaalataa kadi duɗe ɗe o udditi walla jumaaji e jamaaji ɗi o mahi, kono njiɗ-ɗen joofaade ɗoo ko ko anddani mo seertude e annduɓe heddiiɓe haa o feeñi no lewru e hakkunde koode. E nder nguurndam makko ena laaɓi wonde geɗe tati ena laaɓti heen : Fiɓnde, Duwaawu e Jaambaraagal.  Ko ɗee ɗoo geɗe tati ngoni njoɓaari makko e njogitaari makko e kala nokku e kala ngonka. Kala wolde, nde o huccani, o waɗataa heen ɓerɗe ɗiɗi. Ko ɓernde wootere tan o jogotoo, ɓernde pellitɗo. So en ƴeewrii mo to bannge fiɓnde, en tawat alaa mo o foti mawnude fiɓnde e dow laral leydi ndii.

Tuggude nde o dañi ɗokkere, o fiɓi fiɓnde makko wonde so woodii haŋkadi o sifortee ko ganndo ɗokko, kono wonaa gaynaako ɗokko, ndeen fiɓnde meeɗaani rostaade hay leƴƴannde haa ɗo o ruttii e joomiiko ɗoo. Pellital makko e yeeyde huunde e baali makko e yahde Weendu Boosoyaaɓe ngam waylude nguurndam aga, joom ngafeeji e dawnaaji, ganndunooɗo wiidooji e ƴarooji, goownooɗo laddeeji cukkuɗi, jeewɗi, wontude almuudo Quraana, ñobbiiɗo haa ɗaati, ceertuɗo e kala tuuyo walla mbelemma fittaandu, newiiɗo, kofotooɗo e yeeso ceerno, ruttoo wuurta e njelaari tawa ena anndi won ɗo lahe ɓiraɗam, leele, pedane e kaaɗam leemondiri e dow kagguuji, sasaaji e bootuuji keewɗi lacciri njoorndi ena pawndiri, muña ɗaam nguurndam haa joofna, wonaa huunde weeɓnde e jahɗo haa fuɗɗii ƴoƴde. So en ndeftiima e laawol makko feewde Sahaal, ummaade e Weendu Boosoyaaɓe, rewi Duɗal Letwetaar sara Mudjeriyaa, fayi Shingiti haa yettii Tiisiksa to diiwaan Tagante maa en nganndu won ko o happani ko mawni, ko tiiɗi. Ngaal ɗoon ganndal fof e wulleede, yonaani mo haa ko omo fiɓa yahde haa Makka, hakkunde tampere ɗanngal, caɗeele tumarankaagal, heege, ñawu e kolɗam, ko jiidaa njeeruuji taƴooɓe e ñannge ladde, ko pellital mawngal. Wonde mo funnaange fotde duuɓi 12, alaa ko o hiilnii so wonaa artirde ganndal dowrowal haa e ngenndi makko, ɗo o daasnoo mbootu, o mawni e mbeddaaji ɗi o ñaaƴatnoo, ɗo o huurantenoo beeyni, so omo ƴaroo ngam anndinde wonde alaa ko jommbi guurɗo wonande moƴƴere walla bonannde, ko fiɓnde nde wonaa mo woni kala rokketee ɗum. To bannge duwaaw, neɗɗo waawaa taƴtude ɗeeɗoo maaje caɗeele ɗe o taƴti, gila e caɗeele ɗanle ngam ɗaɓɓitere ganndal, peli won e seernaaɓe Fuuta e wondiiɓe mumen haa bile laamu noppi-boɗeeji e jagge mumen, maayo fof e wune mum tawi joom mum wondaani e duwaaw jaabaaɗo. Heewɓe ngetinooma rewde e laabi makko ɗii kono caggi ko e hakkunde yolnde, laatii ngabbii-keɓaani, ngarti-tawtaani. Ko fayti e jaambaraagal, Alhajji Mahmuud, sinno wonaano cuusal makko, njuɓɓudi Al Falaah yettotanooko ɗo yettii e duuɓi jawtuɗi ɗii. Alaa geɗe kaantare walla e biyaate bonɗe, ɗe o hollaaka, gila e haala haa e baɗe, ngam hulɓinde mo walla yamminde mo mbele omo woppa ko o yahata koo. Laamu tuubakooɓe e hiisde e mettude e makko, haɓɓere won e seernaaɓe Fuuta e saɗtude e tampinde mo, ndoŋkii dillinde ɓernde ndee saka haɗde mo yettaade toɓɓaaɗe makko.

Wonnoo faandaare makko ko haɓde e humambinnaagal e riiwde majjere haa njalta weertaango Afrik bannge hirnaange, juulɓe ɓee naŋtoo e diine ceniiɗo, ƴoogoowo e cewle sunna Nelaaɗo Alla (mo jam e kisal ngoni e mum). Hay so Alhajji Mahmuud yettodaaki ɗeen paandaale 100%, o waɗii jeloode nde maaytataa e leƴƴi hirnaange Afrik, teeŋti e hakkunde Muritani, Senegaal e leydi Mali. Kala baɗɗo ko heewɓe mbaɗaani, tawi ko e moƴƴere, maa dañ kadi ko heewɓe ndañaani e moƴƴere. Alhajji Mahmuud Bah mo Jowol Yowi-looɗe ko e ɓeen tigi jeyaa. O darii darnde Suleymaani Raasin Baal, kelnooɗo Muudo Hormo, itti ɓoggol kalfaandi e daaɗe fuutankooɓe. O darii darnde Abdul Qaadiri Kan mahnooɗo 33 jumaa gila Horkaƴere haa Dagana. O yaɓɓiti e felo Sayku Umarul Fuutiiyu Taal ƴettunooɗo fetel diine, haɓi e tuubakooɓe, holli aarabeeɓe teddungal Ɓaleejo haa njiyri gite mumen. E dumunnaaji battindiiɗi e nguurndam makko ɗii, o daraniima ittude luure gonnooɗe hakkunde makko e won yimɓe e yaafnaade denndaangal pergitte ɗe o dañdanoo tuggude e nder ngenndi makko Fuuta Tooro haa to nder leydi Senegaal tawi saabinoo ɗum ko waasde faamondireede. E ɗo wattindii ɗoo, caggal njillu makko e leydi Abuu Dabi, nootoyaade bismaango laamɗo leydi ndii, Alhajji Mahmuud Bah renndinii denndaangal almuɓɓe mum e yoga e darodinooɓe e mum, rewɓe e worɓe, ñalnde 1 lewru siilo 1978 ngam jaarde ɗumen sabu darnde hiisnde nde ndarodinoo e makko, darnde haɓde e humambinnaagal, darnde riiwtude majjere haa e darnde yeynaade hakkillaaji niɓɓi. Balɗe tati caggal mum, oo ɗanniyanke mawɗo waɗi ɗanngal mawngal, cakkital ngal artetaake, ñalnde 4 lewru siilo 1978, ena yahra e duuɓi capanɗe jeeɗiɗi e tati.
Gelongal Fuuta lollirɗo, Njaay Saydu Aamadu

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.