Juulɓe meeɗiino hoɗde Farayse ko ɓooyi

0
2017
hhhh.jpg

Gaññeeje tati juulɓe njiytaama to Nîmes, leydi Farayse, tawi ko gaññeeje juulɓe ɓurɗe ɓooyde jiytaaɗe to Farayse. Gaññeeje tati juulɓe njiytaama to Nîmes, leydi Farayse, tawi ko gaññeeje ɓurɗe ɓooyde jiytaaɗe to Farayse. 

Gaññeeje tati juulɓe njiytaama to Nîmes, leydi Farayse, tawi ko gaññeeje juulɓe ɓurɗe ɓooyde jiytaaɗe to Farayse. Gaññeeje tati juulɓe njiytaama to Nîmes, leydi Farayse, tawi ko gaññeeje ɓurɗe ɓooyde jiytaaɗe to Farayse. 

Ɗum na seedtoo wonde juulɓe koɗiino e worgo leydi Farayse gila e duuɓi gadani Yonta Hakkundeeje (Moyen âge) hakkunde teeminannde jeeɗaɓiire (VII) e jeenaɓiire (IX) (ko ina wona duuɓi 1 100).

Ɗe mbiɗtaa ko e mbedda mawɗo e wuro Nîmes hee, tawi jofnirde (parking) ina mahee nder leydi. Ina laaɓti ko gaññeeje juulɓe sibu ɓalli tati ɗii kala tawaa ko ina lelorii no lislaam wiyri nii : eɗi lelorii bannge, ngaflii ñaamo, ina kucciti Makka.

Biyeteeɗo Yves Gleize, ganndo ko faati e yimɓe, wiyi « Ina anndanoo juulɓe ngariino Farayse e teeminannde jeetaɓiire, kono haa hannde en ngalanaano ɗum seede jiytiniiɗo ». Haa e oo sahaa seedeeji joganooɗi tan ko kañnjara e keeɗelle, ina seerti e duungel Iberik (péninsule ibérique) to bannge worgo Pyrénées (gallol kaaƴe gonngol bannge hirnaange worgo Orop ngol) ngel juulɓe keɓtunoo teeminanɗe keewɗe.

Kanko Gleize o wiyi kadi « Yuurnito gaññeeje ɗee to bannge yimɓeyaagal e ganniyaagal e ndonuyaagal ina rokka en seedeeji goodɗi gonaangal juulɓe nder worgo Farayse e teeminannde jeetaɓiire ».

Yuurnito ADN gittaaɗo e ñiiƴe maɓɓe e ƴiye maɓɓe hollitii ɓe njeyaa ko Afrik rewo ; duuɓi maɓɓe ko hakkunde 20 e 29 wonande heen gooto, hedde capanɗe tati wonande heen goɗɗo, tataɓo oo ɓurii duuɓi 50. Hay aanoode wootere tawaaka e maɓɓe. Denndaangal juurnitte baɗaaɗe e maɓɓe ina kollita ko ɓe berbeer en jeyanooɓe e konu kiliifu ummiyaad en, nde aarabeeɓe keɓtata Afrik rewo e teeminannde jeetaɓiire. Ko idii hannde, yenaande juulɗo ɓurnde ɓooyde yiytaande e Farayse ko to Marseille, duuɓi mayre ko hedde 700 hitaande tan.

Gaññeeje tati ɗee goɗɗaani no feewi gaññeeje kerecee en e nokku hee. Kañje fof kadi ɗe ngoni ko e nokku mo romee en keertinoo. Ɗum ko seede juulɓe e kerecee en nguurdiino ɗoon.

Duungel Iberik. Duungel iberik jeyaa ko e Orop. Ina taarii ɗum geec Mediteraane bannge worgo, geec Atalantik bannge hirnaange worgo e hirnaange e hirnaange rewo, kaaƴe Pyrénées ceernduɗe Espaañ e Farayse ɗee keedi bannge fuɗnaange rewo. Ina jeyaa e nokku hee bannge e Espaañ (493 519 km2), Portugaal (89 261 km2), Farayse (540 km2), Anndoor (468 km2) e Jibraltaar (7 km2). Hedde 55 miliyoŋ aadee ina nguuri e nokku hee.

Bookara Aamadu Bah