Israayiil : maayde Ariyel Sharon

So won darjirɓe moƴƴere, aduna fof ina yiɗi ɓallikinaade ɗum en, won darjirɓe bonannde, yimɓe fof ina ciica ɗum en : yeru mum ko Manndelaa, wonande moƴƴere, e Ariyel Sharon wonande bonannde.

Ariyel Sharon wonoo hooreejo leydi Israayiil gonnooɗo e kallulahaa gila 2006, woni duuɓi jeetati, cankiiɗo ñalnde aset 11 saawiyee 2014. No Alla waɗata, Manndelaa sankinoo ko jofnde aljumaa, Sharon sankii ko aset ! 

Ɓernde tafaande ceŋaama e becce aadee

Hono no mbiyruno-ɗen e tonngoode 117 e nder winndannde men « ɗoo e duuɓi noogaas », duɗal Carmat to Farayse rokkaama, e maayirɗe settaambar 2013, yamiroore seŋde e neɗɗo « ɓernde tafaande ». Ɗum kam nii fadaani haa duuɓi noogaas, sibu, ndeen ɓernde tafaande seŋaama ñalnde alarba 18 desaambar 2013 e neɗɗo.

Njillu Muritaninaaɓe e koolol Ngaawandere haaɗti ko e Maraadi Niiseer

Tabital Pulaagu hakkunde leyɗeele yuɓɓinii ñalɗi pinal to wuro Ngaawandere e nder leydi Kameruun, tuggude e ñalnde 18 haa ñalnde 22 bowte hitaande 2013. Tiitoonde ndee yowitii ko e jotondiral Pullo e Nagge. Sappo e joy leydi e nder Duunde Afrik ɗo Fulɓe ena tawee, mbismaama e koolol ngol ko jiidaa e ɗanniyankooɓe sariiɓe to Orop, Amerik haa to Asii. 

Reedu leliindu duuɓi capanɗe 40

Eɗen njogii konngol e pulaar ina wiya « reedu leliindu ». Kono ina gasa tawa yoga e men nganndi ɗum tan ko e konngol kono nganndaa « reedu ina leloo e goonga ». Mo meeɗaa nande ɗum kala, yo ndah. Kono nganndon hono nduuɗoo reedu leliindu, ko huunde nde heewaani waɗde.

Laanel wiɗto Siin juuriima e lewru

Caggal Amerik e Riisi, Siin juuriima e dow lewru. Juuriima oo, ko ɓe neldii laanel wiɗto juuriima e dow lewru ñalnde aset 14 desaambar 2013, tawi hawraani e hay caɗeele goote, laanel ngel ɓe inniri «Lapin de jade* » (wojere kaaƴe) walla Chang’e-3. Nde ngel ari haa kilooji 15 dow lewru, ngel woni e tellaade. Ngel waɗi hojomaaji 12. 

Ɓeeɗoo potaani yejjiteede e hare ndimaagu to Afrik worgo

 

 

Ɓeeɗoo Manndelaa ñaawdanoo to RIVONIA : Goldberg, Bernstein, Hepple, Wolpe, Kantor e Goldreich ko tuubakooɓe raneeɓe tal. Ahmed Kathrada e Nair ko eñnjee en, e Sisulu, Mbeki, Motsoaledi, Mhlaba, Andrew Mlangeni ko ɓaleeɓe.

Diine : Hajju (2)

 

So won maayɗo tawa ina heblinoo yahde hijjoore, walla piɓnooɗo o mo yaha hijjoore, ina waɗɗii e lomto makko heblude mo ina hijjanoya mo e jawdi makko ko noon ne kadi so o mo wonndunoo e ñamaande ko noon yoɓirtee. 

Juuɗe, kine, hoore…, jokke kette kaawniiɗe

Ɗum kam, ma a taw ko haala tan : ceekgol terɗe ngam feewnitde ɗum en ? E ko wattindii koo dee, doktoreeɓe sinuwaa en njokkii junngo e koyɓuli ngam haɗde teewu junngo ñolde.
Ñalnde 10 noowammbar 2013, junngo ñaamo ubriyee sinuwaa sukaajo taƴi tawi omo liggoo. Hade maggo waɗteede e ɗo ngo seŋinoo ɗoo, doktoreeɓe ɓee njokki ngo e kolɓuli makko ngam haɗde ngo ñolde.

Teddungal Maamuudu Sammba Booli Bah (1920-2012)

Gooto keddinooɗo e sosnooɓe Muritani yahii. O luulndinooma laamu ko juuti, hade makko woppude politik. Omo jeyanoo e sosnooɓe Muritani, mo bone kewkewe 1966 nawornoo. Min ndañii fartaŋŋe ɓadaade mo, gollondirde e makko e les, woodi sirluuji jowitiiɗi e wiɗtooji amen e nguurndam makko ɗi o resndi min, kam. Hol ko yimɓe nganndi tigi rigi e ooɗoo seede mawɗo daartol Muritani ? Maamuudu Sammba Booli Bah jibinaa ko 8 saawiyee 1920. O fuɗɗorii jaŋde ko Kayhayɗi, jaŋde makko hakkundeere ndee o waɗi ɗum ko to Ekkol Blanchot to Ndar, hade makko naatde Ekkol Kebloowo Jannginooɓe (Instituteurs) Sebikotaan to Senegaal.

Wirwirnde Manndelaa : Seytanaagal leyɗe hirnaange

Sikke alaa, Manndelaa ine haandi e manooje keewɗe manetee ɗee. Kono ɗuum fotaani fuuntude en haa cikken wonde yimɓe fof ina korsinnoo mo, walla ko tuubakon leñamleñamon ceɓɓitiikon ngonkon to Afrik worgo kon tan, leptunoo mo. E nder leyɗe hirnaange ɗee kala, Manndelaa jaggiranoo toon ko no neɗɗo bonɗo nii. Leyɗe hirnaange mballitii laamuyel paltoor ko juuti, capanɗe hitaande. Ko maa sukaaɓe pellaa to Soweto ñalnde 16 suwee 1976 nde woodi fuɗɗiiɓe ustude ballal mum en e apartaayd. 

Ko Manndelaa koo, ko kaawis

Ina heewi e nder renndo juulɓe, neɗɗo mo Alla rokki kattanɗe yiyde mbirniindi, tijjaade ko arata, fewjande renndo ɓure mum, heewi siforeede ko waliyyu. So tawii Manndelaa  wonaa waliyyu Alla kam, eɗen mbaawi wiyde ko o waliyyu to bannge politigi.

Manndelaa  walla Madibaa (wonande koreeji makko) jeyaa ko e leñol xhossa en, galle laamotooɗo, kono baaba makko sankiima law (1927), amo yahra e duuɓi jeenay, mawɗo galle Thembus en (ko e oon galle o limtetenoo) nehi mo, sabu ina jooɗtoranoo ko so sahaa mum yontii, amo fotnoo jooɗaade e jappere ndee, no yoga e ɓiɓɓe garmeeji keewi wattinde. Sabu tijjaade ɗuum, koreeji makko toɗɗanii mo debbo mo o foti resoyde, ɗum fof ina gasa ko e peeje no hebliraa mbele omo roondoo lefol ngol o jooɗoo.

Ganndal : Ɗoo e duuɓi noogaas …


Ɗoo e duuɓi 20, mbayliigu mawngu ina tijjaa to bannge safaara e cellal. Annduɓe ɓee ina miijii waɗtude faddaade ñawbuuli. Ɗum firti ko ɗoo e ndeen, ma ɓe mbaaw tinde so ñawu ina ara e neɗɗo, ɓe paddoo ɗum, ɓe kaɗa joomum ñawde. Hol no aaɓnortoo ? Aaɓnortoo ko nii : maa kaɓirkon tokoson mbaɗtu feewneede tawa ko ndeenowon ngonka ɓalndu neɗɗo, ɓetowon warñeende walla dille ɓernde, walla ngonka terɗe neɗɗo kam e kette ɓalndu fof. So woodii ko waylii e kaan ngonka ɗe tintina cafroowo oo.