Laaɓal nebam e ko nanndi heen : Hono ibnu Abbaas, yoo mbelemma ALLA won e makko , wiyi, hono nellaaɗo Alla mo jam e kisal ngoni e mum o wiyii : “naamndaa ma so tawii ko wayi no Doomburu maayndu yanii e nebam?” O wiyi  : “ittee ndu, mberlon ndu, kuuyton ɗo ndu yani ɗoo, ñamon nebam mon ina laaɓi. So tawii won e geɗe, ko wayi no diwooje walla laadooje yanii e ñameele mon, ittee ɗum, kuuyton ɗo yani ɗoo, so on nefaani ɗum, ñamee hay huunde alaa heen. 

E tonngoode 108 Fooyre Ɓamtaare, en njaltiniino winndannde tiitoriinde “Binndital paltoor”, ɗo kollituno-ɗen caɗeele ɓiɓɓe yummiraaɓe men wonɓe to Orop kawrata ngam waawde winnditaade. 

Sanɗaaji ɗiɗi duɗal 2iE (duɗal winndereewal ganndal diƴƴe e sato) to Wagadugu peewnii saabunnde haɓoore e ñawu jontinooje. Ɓe mbiyetee ko Muttaar Demmbele (Burkinaajo) e Jeraar Niyonndiko (Burunndinaajo). E nder ɗuum kamɓe ngoni afriknaaɓe idiiɓe heɓde njeenaari kawgel mbiyeteendi «Global Social Venture Competition (GSVC)», ndi nganndu-ɗaa ko ameriknaaɓe tan nawtatnoo ɗum.

Dillere 25 feebariyee (Mouvement 25 février) dillii ñalnde 3/06/2013 ngam aybinde laamu nguu e waasde wallude ɓesngu leydi ndii to bannge safaara, ndiyam, golle, caɗeele nguura, koɗorɗe e tiiɗgol coodguuli, ekn. Seppo ngoo waɗi ko beetawe toowɗo e dow laawol Gamaal Abdul Naseer, hakkunde Otel Marhabaa e Rajo Muritani.

Nguɗu, woni kaaseer, ko ñawu ndonkanaangu, kulɓiniingu, ngu yimɓe njiɗaa hay sowtude innde mum, alla e mum bonde. Wiyeede ina wondi e nguɗu, wayi ko no wiyeede « ko a maayɗo » nii. Ko ɗum addani safrooɓe waɗtude soowde ngu, ndokki ngu inɗe goɗɗe, ko wayi no « tumeur », « néoplasie », « crabe » ekn… Ko ɓuri heewde, ñawɓe nguɗu keewi safrireede ko ko anndiraa hannde « simiyoo » (chimio, dottere «chimiothérapie»).

Pottital haralleeɓe jaŋde lesre yuɓɓinaama tuggude e ñalnde 17 haa ñalnde 19 lewru abriil 2013 to Duɗal Keblorgal Jannginooɓe Leslesal (ENI) Nuwaasoot, caggal darnde e tiiɗnaare gooto e heblooɓe jannginooɓe ɗoon e duɗal ngal ena wiyee Doktoor Yarba Wul Ahmed Faal. 

Jokkondiral ooɗoo gorko e Duɗal Jaaɓi-haaɗtirde Faransh Komte Besaasoŋ (Franche Comté Bésançon) addanii Duɗal Keblorgal 

Ɓesngu Muritani e leñol Fulɓe e kuuɓal mbaasii ɗoo jaalal Pinal, baayeteeɗo haala, fanniyanke beeɓaaɗo konngol. Aadama Sih ganndiraaɗo Jagodin to Bagodin yaltii e men. En nelda duwaaw feewde e denndaangal ɓesngu Bagodin, teeŋti e galle makko. 

Yo Geno waɗ fooftorde makko e nder aljannaaji hakkunde nammbuuji bewɗi ñebbe, buudi e jayeeje. Seydi Sih ñebbe kay malaama hankadi!

Hunorde. Misiide Ɓamtaare, ko lowre ɓamtal diina e pinal ka ɗemngal pulaar/fulfulde, nde sincaa ko ñannde 01/01/2013 nde fuɗɗii golle e lewru fabraa’iru (Colte) ndun. Ko tawde hari lowe pulaar e ɗuuɗude ka jowlol enternet, lowre hertinanaande fii diina tan woodaaka ; si men eɓɓi fampagol Misiide Ɓamtaare, ngam haali-pulaar en heɓa ka jannga fii diina, e pine wondude e gannde kese, e ko nanndi.

Kamaruun ko leydi ndi bannge e mum jeyaa e Afrik hakkundeejo, bannge goɗɗo oo e Afrik hirnaange. Heedi ndi bannge hirnaange ko Niiseriyaa e geec Atalantik, bannge worgo ko Gine ekaatoriyaal e Gabon e Konngo, bannge fuɗnaange ko Santarafrik e Caad e bannge rewo ko weendu Caad. Wertallo mayri ko 475 442 km2, keeweendi yimɓe mayri ko hedde 19 miliyoŋ aadee. Laamorgo mayri wiyetee ko Yaawunnde.

Banaana ina heewi ɓure, haa teeŋti noon e wallude neɗɗo e heddodaade e jimme cukaagu. Ina moƴƴi e yeeso : Ina haɗa nayeewu. Banaana ina waɗi geɗe kaɗooje koomndi. Ko ɗum tagi so neɗɗo ina duumii e ñaamde ɗum, yaawataa naywude. Muulde ɗum e yeeso mum, ina haɗa ñorɓolli. 
Ndolu : Ina moƴƴi e ɓalndu, sibu ina moƴƴi e ndolu, siɓu ina ɓorwina dolirgol, wallita tellagol e dolgol ñaamdu.

E tonngoode 107, en ngardiino e Al Hajji Mahmuud Bah haa e cosgol Duɗal Kaay... Haa nde e hitaande 1947, nde almuɓɓe ngoni e suppitoraade e jookli ɗii kala, ena nootitoo e duɗal ngal, e felo jihaadi ganndal teeŋti e diiwanuuji Fuuta-Tooro (Damga, Ngenaar, Boosoya, Yirlaaɓe, Hebbiyaaɓe, Halayɓe, Tooro e Dimat). No almuɓɓe ɓee mbaamirta ena ngara nii, siftinta ko no fergooji fuutankooɓe ngabbortonoo Sayku Umaar e nder teeminannde 19ɓere nii.

Defte ɗiɗi ɗee kala njowitii ko e dumunna 1989-1991. Heen wootere tiitoonde mum ko «Le Muezzin de Sarandogou», woni «noddinoowo Sahre Ndoogu ». Nde jangtotoo ko caɗeele guuranooɗe e worgo leydi ndii e on dumunna. Winndi nde ko biyeteeɗo Isselmu wul Abdel Kadeer, gonnooɗo guwerneer Barakna e huunde e ɗiin dumunnaaji. Ɗum noon ko o seede geɗe keewɗe, bonɗe, baɗetenooɗe ɗoon.