Petroŋ haa heewi !

0
2342

Wonaa fuunti, wonaa tinndol, ko goonga laaɓɗo, ko kabaaru koolkisaaɗo, goongɗinaaɗo : petroŋ ina waawi feewnireede ndiyam geec. Ko ɗum woni ko annduɓe “konu-diƴƴe” leydi Amerik mbaɗi, so waylude ndiyam geec, mbaɗta ɗum kuɓɓirɗam (carburant). Ɗum noon US Navy udditii yonta petroŋ mo alaa ɗo haaɗi.

Yowitaare to oon bannge jooni wonta daarol. Leyɗe galɗirnooɗe petroŋ kala, yo cakku peeje goɗɗe, sibu ɗoo e janngo ɓadiiɗo ko wonnoo doole maɓɓe koo iwii.

Ko goonga noon e ooɗoo sahaa ko feewnata ɗaam kuɓɓam koo ina ɗeɓi tiiɗde seeɗa to bannge njaru, sibu ko hakkunde 1 000 mb e 2 000 mb wonande liiteruuji 3, 7 kala. Kono ko e fuɗɗoode tan, eɗen njenanaa ɓooyataa peeje njiytee, lelnee ngam newnugol peewnugol oon petroŋ, so tawii kay yeeyooɓe e alɗirɓe petroŋ hannde ɓee njooɗaaki heen.

Ɗum firti kadi ko yowitaare men e geec ko ko ɓeydotoo, haa teeŋti noon kadi ooɗoo petroŋ ɓuri laaɓde e moƴƴude e sato men. Ɗum jiidaa e ɓure jotondirɗe e ɓeydagol nguleeki weeyo. Nde tawnoo ndeeɗoo feere tuugii ko e kuutoragol gaas karbonik (CO2) caayɗo e diƴƴe geec, posnoowo ndiyam mum, ina wayi no so ɗum waɗtii golloreede, hankadi wontata tan, ko gaas karbonik mo ngukkitten e weeyo oo, diƴƴe geec moɗa ɗum, enen kuutoren ɗum ngam feewnude kuɓɓam… Nii woni o ɓeydotaako heewde e weeyo, ɗum noon, batte aadee e ɓeydugol nguleeki leydi maa darto.

Batte majjum to bannge faggudu e politik e ƴellitaare so ɗum waɗtii huutoreede no feewi, hay gooto anndaa ɗo kaaɗata : denngaangal leyɗe takkiiɗe geec maa mbaɗtu feewnande koye mum en petroŋ mum en, laamuuji hoorameeji ɗi doole mum en tuuginoo e njeeygu petroŋ yo nganndu laamu mum en fayi ko e solde.

Ƴoogirde slate.fr
BAB