Kayhayɗi : Sukaaɓe rewɓe keblaaama

0
684

Fedde Alianza por La Solidaridad e GOBIERNO DE ARAGON e ballondiral fedde nde wonaa laamuyankoore wiyeteende ARDM, keblii heblooɓe, ko ina wona sukaaɓe rewɓe 30, ummiiɓe e kominaaji ɗiɗi : komin Jowol e komin Neere Waalo. Capanɗe tato tawtoraaɓe ɓee nootitii ko e innde ɗeeɗoo koppe rewɓe gure  Jowol, Teccaan, Wul Jeddaar, Jookee, Sillaa, Kaañaaɗe, Neere Waalo.

Ɗowi heblo ngoo ko debbo karallo, keptinaaɗo to bannge daranaade jojjanɗe rewɓe, hono Lalla Ayse. Heblo ngoo yowitii ko he jojjanɗe rewɓe. Heblo ngoo ɓuri toɗɗaade ko sukaaɓe rewɓe, roondiiɓe mbayliigu. Heblo ngoo waɗi ko he nder ñiiɓirde Fedde ARDM. Dumunna heblo ngoo ko balɗe joyi, gila 03/03/23 haa 07/03/23.

Kebloowo oo waawii famminde rewɓe tawtoraaɓe heblo ngoo ɗeeɗoo toɓɓe :

– Gila e fuɗɗoode  ɓe mbaawii rippude e konngol eddaagu (genre), ɓe mbaawii laɓɓinde ceerndungal hakkunde debbo e gorko fawii ko e mbaadiiji ɗiɗi : debbo e gorko ina ceerti to bannge tagoodi, ɗuum ko Alla waɗi ɗuum, e ceerungal ngal yimɓe tafi fawaade e golle. Ko Alla waɗi koo waylotaako ; kono ko yimɓe mbaɗi koo, ina wayloo tigi, mbele debbo ina waawa daraade darnde timmunde, darnde addanoore ɗum ƴellitaade, e faamde ngonka mum, saloo famɗineede, saloo kalifaandi mbele ina waawa ƴellitaade. E nder renndo eɗen njogii pulareeje ina mawnina debbo yeru : « Njodom fooli tuuba », « arde debbo bonaani, arde gorko bonaani, boni tan ko jaasde yeru mum » e konnguɗi mawninooji gorko : « Tuuba ko ngoota ko gorko duhii »…

– Ko feewti e ɓiyleydaagu, hol ko woni ɓiyleydi ? Neɗɗo kellifaaɗo jogiiɗo hakke wootde, jogiiɗo jojjanɗe, ngannduɗo ko waɗɗii he mum faawaade e jeyeede makko he leydi. Hol ko woni ɓiyleydaagu ? Ɓiyleydaagu ko jokkondiral e mbaadi renndo hakkunde neɗɗo e leydi. Jokkondiral baawngal newnude wonande neɗɗo jogaade hattan waawde huuɓnude jojjanɗe dawrugol jowitiiɗi e oo sifaa, so tawii alaa hakkeeji makko jowaaɗi  fawaade e ñaawoore.

Ɓiyleydaagu ko addude ballal mum e nguurndam renndo. Ɓiyleydaagu ina joofoo : darnde e nder renndo, heɓde jojjanɗe, miijo ballondiral e darnnde kellifuya. Fannuuji  joyi  Ɓiyleydaagu ko : Ɓiyleydaagu to bannge dawrugol, Ɓiyleydaagu to bannge renndo, Ɓiyleydaagu to bannge faggudu, Ɓiyleydaagu  to bannge pinal, Ɓiyleydaagu to bannge demokraasi. Jikku ɓiyleydi ko teddinde ɓiɓɓe leydi e kala geɗe leydi, e yeru, rufde ndiyam e laawol, taaraade e ɓalal, wonaa geɗe jooɗɗe. Gollal  Ɓiyleydi ko daranaade nafoore huuɓtidinnde tawa wonaa nafoore heeriinde, noddi ko addude ballal mum gila e nder galle, haa e renndo. O siftinii ngonka suka debbo e nder Leydi Muritani, ko kamɓe rewɓe ɓuri keeweendi 52 % , worɓe ina ndaɗi ɓe e fannuuji keewɗi : ɓe keewaani woɗɗoyde e jaŋde, caɗeele gollaade e nder fannuuji karallaagal, caɗeele keɓgol  leydi  e kaalisaaji  ngam waɗde eɓɓooje.

– Ko feewti e karallaagal haala, hol ko woni hakkunde kaaloowo oo e keɗotooɗo oo. O sifiima geɗe ballitooje faamde haala. Haala firti hol no neɗɗo famminirta yimɓe haa yimɓe fof paama tigi rigi. Konngol ina moƴƴi feewnee, lelnee no faamirtee, no moƴƴi.

– Ɓe mbaawii yiyde ko feewti e dallinande, hol no dallinortee. Dallinande ko laawol ngam heɓde hakke mum tawi wonaa e fitina.

– Ndoondoolaagu feewde e rewɓe, ko wayi no piile, waawnude debbo ko yiɗaa, kaddingol sukaaɓe rewɓe…, ɗuum fof ko waasde hormaade jojjanɗe rewɓe.

– Ɓe mbaawii yeewtude e jojjande aadee (Droits de l’homme) e jojjanɗe debbo (droits de la femme).Ɓe mbaawii yiyde Nanondiral kuuɓtindingal jojjanɗe aadee, e nanondiral CEDEF keeringal e ngonka rewɓe. Nanondiral CEDEF ko feewti e jojjanɗe aadee  tawi ɓuri heertoraade ko rewɓe, engal yiɗi ñawndude  kala ko rewɓe ɗawaa, CEDEF ina haɓoo mbele rewɓe ina keɓa hakke mumen to bannge woote, mbele ina keɓa geɗal e ardorde nokkuuji  keewɗi, haɗde kuutarogol rewɓe e mbaadi ndi dagaaki, hakke rewɓe to bannge jaŋde, haɓaade miijooji ngustooji debbo tawi alaa to tuugnii……

E wattan heblo ngoo, rewɓe ɓee tiiɗtinaama, keɓii kaɓirɗe ngam waawde sarde ɗiiɗo miijooji e nder gure maɓɓe. Sikke alaa ko ɓuri heewde e maɓɓe keɓii mbaawka waawde heblude rewɓe woɗɓe. Ɓeto sakket hollitii faamaamuya  maɓɓe, ngam ɓe keɓindiima tigi rigi faayiida heblo ngoo.

Usmaan Ñaan

Hooreejo Catal FƁPM, Kayhayɗi

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.