Hol no hooreejo Dental Dowlaaji Amerik suɓirtee ?

0
1528
suɓngo hooreejo Dental dowlaaji Amerik
suɓngo hooreejo Dental dowlaaji Amerik

Eɗen ciftina tan cuɓe (woote) ine poti yuɓɓineede ñalnde 3 noowammburu 2020 (ɗoo e balɗe ɗum noon) ngam suɓaade potɗo arditaade Dental Dowlaaji Amerik (DDA) nder duuɓi nay (4) paaɗi ɗii. Ɗeen woote suɓngo hooreejo leydi to DDA noon ine ceerti e woote hooreleydaagu no nganndiren ɗum en nii. Enen, so eɗen cuɓoo hooreejo leydi, ko yimɓe fof (kala Muritaninaajo dañɗo duuɓi 18) njahata wootoyde, neɗɗo fof ko daande wootere tan jogii, ko o waawi wonde fof. Tee njeñtudi ɗeen woote limetee (daaɗe yimɓe fof), ɓurɗo heewde daaɗe fof , kañum hawi. Oo sifaa suɓngo wiyetee ko Woote Kuuɓtodinɗe Ŋaddet (Suffrage Universel Direct). To Amerik mo Donald TRUMP, wonaa noon, hooreejo leydi toɗɗortee toon ko rewrude e Woote Kuuɓtodinɗe ɗe ngonaa Ŋaddet (Suffrage uniɓersel Indirect) : Ameriknaaɓe fof ina ndawa woote, kono ɓe toɗɗotoo ko yimɓe fotɓe toɗɗaade Hooreejo leydi oo. Ɓeen fotɓe toɗɗaade hooreejo leydi ngoni « Goomu Suɓngo » (Collège électoral) ngu 538 neɗɗo, inniraaɓe « Suɓotooɓe Mawɓe ». Ko ɓeeɗoo 538 ngootata ngam suɓaade hooreejo leydi keso oo. Kala kanndidaa dañɗo keeweendi, woni 270 daande, wonata hooreejo.

DDA waɗi ko 50 dowla. Ko ɗiin ndenti, ngoni Dental Dowlaaji Amerik (DDA) kaaleteeɗi ɗii. Heen Dowla kala ine jogii Suɓotooɓe Mawɓe. « keeweendi ɓeen suɓotooɓe mawɓe » foti ko e « keeweendi senaateeruuji mum e depiteeji toɗɗaaɗi, jooɗaniiɗi ɗum to Suudu Sarɗi ». Yeru, Dowla Kaliforni, ɓurɗo heewde yimɓe nder DDA jogii ko 55 Cuɓotooɗo Mawɗo, Teksaas jogii heen ko 38, Folorid ko 29, New York ko 29. Dowlaaji jeeɗiɗi ɓurɗi famɗude yimɓe ɗii, heen gooto kala njogii tan ko Suɓotooɓe 3 mawɓe. Tesko-ɗen tan wonde Tunndu (District) Kolommbiya (heen Washington jeyaa) jogaaki hay neɗɗo gooto to Suudu Sarɗi, kono ina rokkaa Suɓotooɓe Mawɓe tato (3).

Ñalnde woote ndawi, kala kanndidaa ɓurɗo heewde daaɗe nder Dowla, kañum ɓoftata Suɓotooɓe mum Mawɓe ɓee fof, so wonaa nder dowlaaji biyeteeɗi « Maine » e « Nebraska », peccittooɗi Suɓotooɓe Mawɓe njogii ɗii, fawaade e daaɗe kanndidaa fof heɓi. Nii woni e yeru, kala kanndidaa kawɗo to dowla Kaliforni, kañum nawata Suɓotooɓe Mawɓe 55 ɓee fof, hay so tawii kanndidaaji ɗiɗi ɗii ɓurondiri ko daande wootere. To DDA noon, ina waɗi dowlaaji ganndaaɗi to keedi (ɗii heen ina anndaa ko Repoobilikee en « njeyi », ɗii heen ine anndaa ko « demokaraat en njeyi ») ; ine waɗi dowlaaji kadi baawɗi wonde hannde to demokaraat en, janngo to Repoobilikee en : ko ɗiin mbiyetee « Dowlaaji cokti » (Etats clés), sibu ko gooto e kanndidaaji mawɗi ɗii ngardiima nder mum en, ko ɓeydaare mawnde to bannge limoore Suɓotooɓe Mawɓe.

Heen sahaaji noon ine waɗa bette mawɗe : yeru e hitaande 2016, ko Demokaraat podananoo Dowla Michigan, kono ko Repoobilikee en keɓi ɗum. En nder 24 dowla Suɓotooɓe Mawɓe alaa e sago ɗooftoo woote yimɓe ɓee, kono, e nder 26 dowlaaji keddiiɗi ɗii, wonaa alaa e sago, ɗum firti kanndidaa ina waawi ɓoftude Suɓotooɓe Mawɓe dowla, kono wooda heen wootanɗe kanndidaa kawaaɗo ɗoon oo. Ɗuum heewaani waɗde, kono ina waɗa hay so tawii heewaani waɗde ne : hakkunde 1788 e 2000, ko laabi 156 fat ɗum meeɗi waɗde.

Ko ɗuum waɗi, heen sahaaji, neɗɗo ina waawi toɗɗeede Hooreejo leydi tawa heɓaani keewaandi daaɗe yimɓe wootɓe ɓee. Ko ɗuum Donald Trump dañi e hitaande 2016 (yeeso Hillary Clinton), ko ɗuum Georges W. Bush dañnoo e hitaande 2000 (yeeso Al Gore), ko hono noon kadi wonande hooreeɓe tato woɗɓe e kitaale 1824, 1876, e 1888. E nder duuɓi 200 jawtuɗi ɗii, cakkitooje keewɗe mbaɗaama (teemedde teemedde sakkitoore) ngam ittude Suɓotooɓe Mawɓe, waɗta Woote Kuɓtodinɗe Ŋaddet, kollitaa Suudu Sarɗi, kono ndiiwtaa.

Jamma 3 jofi 4 noowammbar maa en nganndu « cikkaaɗo » maa ardoyo DDA e duuɓi 4 paaɗi, kono, e goonga goonga ko ñalnde altine dewɗo e alarba ɗimmo lewru desaambar (ine hawra e 14 desaambar 2020) nganndaten tigi rigi hol jogorɗo wonde hooreejo DDA nder duuɓi nay paaɗi ɗii.

Bookara Aamadu Bah

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.