Houlèye Sall

28/11/1990 “Yargo Inaal”

Ñalnde 28 noowammbar 2013 Muritani ina mawnina hitaande 53ɓiire jeytaare mum. Ngoo feeto jeytaare ko sunu wonande ɓesnguuji Muritani keewɗi.

Ko ñalnde 28 noowammbar 1990, 28 kooninke ɓaleejo mbaɗanoo yargo to Inaal  ngam mawninde feeto jeytaare leydi ndii, mawningol kaawningol. Ngoo feeto moddii ƴiiƴam koreeji amen ɗi mbiyaani mbaɗaani.

Hajju Inaal e peeje kese

Goomu juɓɓingol hajju Inaal hawrii lomtinirde hajju hikka oo, kawrital (miitiŋ) to leegal Siiseem sara jumaa Kattaar. Addani ɓe haaytude yahde toon hikka, ko sabu mum hawrude e woote.

«Min pellitii naatinde mawningol ñalawma oo e gadda ndonaandi aadeeri kam paltoor gonɗo e leydi ndii, e ɗaɓɓirde laamu nguu nde ɗooftotoo konngol mum ngam ñawndude oo doosiyee »

Woote : Muritani yaltaani jiiɓru tawo

Hankadi dey nattii gubbe, ɓayri woote ndawii ñalnde 23 noowammbar 2013, ngam cuɓagol depiteeji e diisneteeɓe. fotde 1 200 000 neɗɗo ina mbinnditii e doggol woote hee, 71 parti ina njeytoraa heen. Kanndidaaji ɗii ko 440 (heen 428 ummorii ko e partiiji hee, 12 ko kaɓɓondire partiiji). Ɓee fof noon njiylotoo ko jooɗaade e 147 siis asaambele ngenndi (wonnoo ko 95 fat), tawi heen 20 ko rewɓe ndesanaa ɗum en.

Niɓɓinirki ɓowɗi

Eɗen keewi haalde ko faati e ɓowngu e ɗii sahaaji. Eɗen nduttoo heen kadi e oo sahaa mo ɓowɗi tampini yimɓe no feewi haa e nder Nuwaasoot sabu caragol beeli donkaaɗi yo kor gila ƴiiwoonde mawnde wattindiinde toɓde e laamorgo hee jamma alet 15/09/2013 jofi altine. Kono ngolɗoo ko kabaaru belɗo, so wiyeede, won feere yiytaa daɗndoore aadee e kullon ciiɓotookon ƴiiƴam yimɓe.

Manndelaa, hono maa alaa !

E nder ɗiiɗoo duuɓi 24 ɗi o yalti kasoo, innde Mandelaa jeyaa ko e inɗe ɓurɗe darjude e winndere ndee. Hay gooto waawaa limde tokaraaɓe makko walla boowe, maa pomuuji, laabi, maa pelle ekn .. inniraaɗi, walla innitotooɗi Manndelaa. Pelle biyeteeɗe « Madiba » ina keewi, hay caggal Afrik worgo.

mandela-winnie.jpg

Hoodere mawnde ñifii to Afrik worgo : Mandelaa wayniima

Nde hoodere mawnde siirtii e asamaan fof, mawɓe ina keewnoo wiyde « won ɗo neɗɗo mawɗo wirnii hee ». Hoodere-laaci ISON ma a taw arnoo ko habrude maayde Nelson Mandelaa. 

Winndere ndee fof, muritaninaaɓe ɓuri heewde jiyaaɓe!

E tuugnaade e kabaaru jaltuɗo e jaaynde wiyeteende « Agence France-Presse », winndere men ndee ina waɗi haa hannde ko ina tolnoo e 30 miliyoŋ jiyaaɗo. Ɓeen jiyaaɓe noon ɓuri heewde ko e duunde Asii, sibu heen nayaɓe tati (3/4) ko toon tawetee. Kono tan jiyaaɓe ine tawee e duuɗe winndere ɗee kala. 

Siyaara ceerno Muttaar Taal

Jettooɗe ngoodani ko Alla joom binnde, mawɗo to jaati, to golle, to sifaa e to innde tagɗo en, tagani en kala ko taarii en, tawi alaa ko ndaarti so wonaa yo en ndew ɗum. Ñalngu hannde nguu (12-10-2013) ko mawngu kaaɗtudi, sabu ko ñalaande siyaara El Haaj Ceerno Moktaar Taal (weluya Alla e makko) mo kulol gonndungol e njoorto, muñal gonndungal e yettude, tuubaabuya gonnduɗo e ruuɗaade, wakkilaare wonndunde e weleede, mo ballal Alla danndi e yiɗde aduna.

Hayaa Sonogo saaynaama

E tonngoode Fooyre Ɓamtaare ɓennunde ndee (106) en mbiyiino seneraal Hayaa Sanogo nanngaama. Ndeen ko juumre wonnoo. Ko jooni o nanngaa, ñalnde alarba 27 noowammbar 2013. Ko goonga ndeen o noddanooma laabi keewɗi to ñaawoore (lebbi keewɗi jooni), kono o jaɓaano nootoyaade, haa yimɓe fof mbaɗti wiyde ma a taw laamu nguu suusaa arande mo.

Ñaawoore leydi makko ina soklunoo heɗaade mo e doosiyeeji ɗiɗi : hafeere « beeree ruus »

Daartol : Hol gonɗo Aamadu Hampaate Bah

Aamadu Hampaate Bah jibinaa ko hedde hitaande 1900 – 1901 to Bañnjagara, e nder nokku meeɗnooɗo wonde laamorgo laamu Tekruur nder Maasina. Baaba makko wiyetee ko Hampaate Bah, yumma makko Kadiija Paate Pullo Jallo. O mawni ko juuɗe kaaw makko Tijjaani Aamadu Aali Caam, ɓamtunooɗo yumma makko caggal sankaare baaba makko. O idii naatde jaŋde Quraana ko e duɗal Ceerno Bookara mo tuubakooɓe ƴettunoo ina janngina o ekkol Bañnjagara caggal ɗum to Jenne. E hitaande 1915 o dogi, o tawtoyi yumma makko to Kati, ɗo o jokki jaŋde makko.

Wasiyaaji cellal

E tonngooɗe men ɓennuɗe, en keɓii yaltinde binndanɗe ɗo kollitten wonde won e ñawbuuli ina cafroree ñaamdu, ko wayi no nguɗu ekn. Eɗen njokka kadi e ɗiiɗoo ngonkaaji tati ɗo ñaamdu waawi wallitde neɗɗo heɓtude cellal walla kam coftal.

Tampere : So a tinii tampere e ɓalndu maa, hoto yaaw dogande suukara, alaa. Fasnu walla sah ɓooɗe pataas (faataata), muuɗaa. 

Võ Nguyên Giáp : Seneraal mawɗo solɓitiima

Biyeteeɗo Seneraal Jiyap sankiima ñalnde aljumaa 4 oktoobar 2013, ina yahra e 102 hitaande.
Denndaangal waɗtunooɓe hakkille walla waɗɓe sahaa mum en e kitaale 70, ina nganndi, walla kam meeɗii nande haala seneraal Jiyap (Giap). Ndee innde nde sowtaa kala, yimɓe ciftorta ko koyeera koloñaal Farayse to leydi Wiyetnaam e hitaande 1954, to wuro ina wiyee “Jen Ben Fu” ...